Alopecia: wanneer ineens je haar uitvalt

Wat is alopecia?

Er zijn drie vormen van alopecia:

1. Alopecia areata
   Alopecia areata zijn kale plekken op de hoofdhuid of de rest van het lichaam. Deze vorm komt het meest voor.
2. Alopecia totalis
   Vooral je hoofdhaar groeit niet meer.
3. Alopecia universalis
   Je haar valt helemaal uit: op je hoofd en op andere plekken op je lichaam. Deze vorm van alopecia is heel zeldzaam.

Oorzaken van alopecia

Alopecia is hoogstwaarschijnlijk een auto-immuunziekte. Dit betekent dat je stoffen aanmaakt die het eigen lichaam aanvallen. Bij alopecia vallen deze stoffen de haarwortelzakjes aan. Hierdoor vallen de (gekleurde) haren uit die uit de zakjes groeien.

Stress speelt ook een rol bij het ontstaan van alopecia, al is dat waarschijnlijk geen heel grote rol. Veel mensen merken dat ze meer kale plekken krijgen tijdens bijzondere omstandigheden zoals zwangerschap, een verhuizing, vakantie, het verlies van een dierbare of andere vormen van stress. Mogelijk lokken zulke gebeurtenissen extra haaruitval uit. Maar dat geldt niet voor iedereen met alopecia.

Of de aandoening erfelijk is, is niet bekend. Wel zie je bij bijvoorbeeld eeneiige tweelingen dat ze allebei alopecia hebben. Ongeveer 10 procent van de mensen met alopecia heeft familieleden die er ook aan lijden.

Symptomen van alopecia

Het eerste symptoom van alopecia is dat er veel haar uitvalt, waardoor er kale plekken op je hoofd verschijnen. Soms valt het haar niet op begrensde plekken uit, maar juist gelijkmatig verspreid over de hele hoofdhuid. Je haar wordt dan ‘dunner’. Bij sommige mensen zorgt alopecia alleen voor haaruitval op het hoofd. Maar de kale plekken kunnen zich ook uitbreiden over de rest van je lichaam. In principe kunnen de kale plekken verschijnen op alle delen van je lichaam waar haren groeien, zoals de baardstreek, oksels en schaamstreek. Ook kunnen er kale plekjes op de wimpers en wenkbrauwen komen. Soms tast alopecia je nagels aan. Op je nagels ontstaan dan bijvoorbeeld putjes en groeven. Je nagels kunnen ook brokkelig worden.

De aandoening begint meestal vrij plotseling. Toch merken veel mensen zelf niet meteen iets van de haaruitval. Dan wijzen de kapper, familieleden of vrienden hen op de kale plekken. Als je veel last hebt van alopecia, kan je haar met grote plukken uitvallen.

Stellen van de diagnose

Een belangrijk kenmerk van alopecia zijn de scherp begrensde kale plekken op de hoofdhuid. Als je dat hebt, kan de huisarts eenvoudig de diagnose stellen. Maar als de haren gelijkmatig verspreid over het hele hoofd uitvallen, wordt het lastiger. Dan kan de huisarts besluiten om de haarwortels en/of het huidweefsel te laten onderzoeken. Dat is nodig om andere haarziekten uit te sluiten.

Risicofactoren en –groepen

Mensen die familieleden met alopecia hebben, lopen iets meer risico om de aandoening te krijgen. Een andere groep die extra alert moet zijn, zijn mensen die last hebben van andere ziekten die veroorzaakt worden door stoornissen in het afweersysteem. Of als familieleden hier last van hebben. Voorbeelden van deze aandoeningen zijn allergieën als eczeem, hooikoorts en astma, bepaalde schildklieraandoeningen en vitiligo. Iemand met vitiligo heeft witte plekken op de huid. Als je als kind alopecia hebt gekregen, heeft dat een negatieve invloed op het verdere verloop.

Behandeling van alopecia

Alopecia gaat bij veel mensen binnen een paar maanden of paar jaar vanzelf over. Soms besluiten dermatologen om alopecia te behandelen, afhankelijk van de fase waarin de aandoening zich bevindt.

De behandelingen die het vaakst gekozen worden, zijn:

• Corticosteroïden (bijnierschorshormoon) slikken
• Lokale immuuntherapie
  Hierbij breng je een bepaalde stof regelmatig aan op de hoofdhuid.
• Lichttherapie
  Bij deze behandeling worden de kale plekken bestraald met ultraviolet licht (UV). Het UV-licht heeft een afweer-afremmende werking
• Plaatselijke immuuntherapie
  Hierbij maak je de huid eerst overgevoelig (allergisch) voor een bepaalde stof. Daarna smeer je de kale plekken elke week in met een langzaam toenemende concentratie van deze stof.
• Prikkeltherapie
  Prikkeltherapie bestaat uit het insmeren van de huid met zalfjes, crèmes of lotions, die de hoofdhuid irriteren.
• Dithranol
  Deze stof helpt waarschijnlijk bij alopecia doordat het invloed heeft op de manier waarop de cellen van het afweersysteem op elkaar reageren.
• Immunomodulators
  Deze therapie is gebaseerd op het idee dat alopecia voor een deel ontstaat door een fout van het afweersysteem.
• Behandeling gericht op het haarzakje
  Deze behandelmethode stimuleert de cellen om zich te delen. Ook verlengt het de groeifase van de haren.
• Alternatieve en aanvullende behandelmethoden

Sommige mensen met alopecia kiezen voor alternatieve behandelingen. Voorbeelden hiervan zijn homeopathie, acupunctuur, kruidentherapie, hypnotherapie en voedingssupplementen.

Prognose

Alopecia gaat bij veel mensen vanzelf over. Bij 70 tot 80 procent van de mensen met deze haarziekte komt de haargroei spontaan binnen een paar maanden tot een jaar terug. Zeker als ze alleen kleine kale plekken hebben. Maar is bijvoorbeeld al het hoofdhaar of alle lichaamsbeharing verdwenen? Dan zijn de vooruitzichten voor deze personen een stuk minder positief. Dan is de haaruitval vaak blijvend.

Het verloop van alopecia is niet goed te voorspellen. De haren die terugkomen zijn soms wit, maar na een tijdje krijgen ze weer de eigen kleur. Ook komt het voor dat de haren op de oorspronkelijke plekken terugkomen, maar dat je op een andere plaats op je lichaam nieuwe kale plekken krijgt. Ook kan alopecia jaren later opeens weer terugkomen. Verder kan je door alopecia misvormde nagels krijgen.

Alopecia tast je gezondheid of lichamelijke functies niet aan. Je kan er even oud mee worden als mensen zonder alopecia. Wel kan de gedeeltelijke of volledige kaalheid zorgen voor psychische problemen. Sommige mensen met de aandoening vinden het lastiger om bijvoorbeeld sociale contacten te leggen.