Vergrote halslymfeklieren bij kinderen

Lymfeklieren vormen de eindstations van lymfebanen, die afkomstig zijn uit bepaalde delen in je lichaam. Zo liggen de halslymfeklieren in het uitstroomgebied van het keel-neus-oorgebied. De lymfklieren zijn een deel van het afweersysteem. Zij helpen met het opruimen van bacteriën en virussen.

Hoe ontstaat een vergrote halslymfeklier?

Als de amandelen van je kind niet goed functioneren, moeten de halslymfeklieren aan de slag om ziektekiemen tegen te houden. Soms blijven bacteriën in een lymfeklier zitten. Als zij zich vermeerderen, kan er een lymfeklierontsteking ontstaan. Ontstekingen in de hals worden altijd veroorzaakt door luchtwegbacteriën: bacteriën uit het keel-neus-oorgebied.

Hoe ontdek je een vergrote halslymfeklier bij je kind?

Als de halslymfeklier van je kind is vergroot, dan kan je dat voelen langs de spier die van het borstbeen naar het botje achter het oor loopt. Het is heel normaal dat daar weleens enkele klieren te voelen zijn. Alle terugkomende bovenste luchtweginfecties kunnen de klieren vergroten.

Als klieren eenmaal door een infectie zijn vergroot, nemen ze niet meteen in grootte af. Dat duurt een tijdje en je kunt ze dus nog maandenlang voelen. Bobbeltjes en bulten ontstaan in de nek of soms op het achterhoofd. Dat is niet ongewoon: je hoeft je daar ook niet gelijk druk om te maken.

Soms zwelt een klier plotseling erg op. Dat is een reden om met je kind naar de huisarts te gaan. Neem direct contact op met de praktijk of huisartsenpost als een kind klieren heeft die:

• Groter zijn dan twee centimeter in doorsnee.
• Pijnlijk zijn bij aanraking.
• Gepaard gaan met koorts.

In dit geval gaat het misschien om een ontsteking van een lymfeklier. Ziekteverwekkers (meestal bacteriën) vermeerderen zich dan in de klier. Deze infectie wordt met antibiotica bestreden.

Wat is de oorzaak van een vergrote halslymfeklier?

De meeste klieren die bij kinderen in de hals worden ontdekt, zijn zogenaamde reactieve klieren. De kliervergroting komt dan door een infectie in het keel-neus-oorgebied. In de meeste gevallen zijn de reactieve klieren aan beide kanten van de hals vergroot.

Als een klier plotseling vergroot, kan dat komen door een ontsteking van de klier zelf. Dit komt meestal aan één kant van de hals voor.

Andere infecties die de halslymfeklieren vergroten zijn de ziekte van Pfeiffer en het cytomegalovirus (herpesvirus). Bij het cytomegalovirus gaat een kliervergroting vaak gepaard met een luchtweginfectie.

In het geval van een éénzijdig vergrote klier, kan er sprake zijn van een kwaadaardige aandoening, het maligne lymfoom. Dit komt bijna niet voor bij kinderen en is dus zeer zeldzaam. Een kwaadaardige klier groeit snel in grootte. Klieren die al een langere tijd groter zijn, kunnen niet opeens kwaadaardig worden.

Diagnose

Als de lymfeklieren aan beide kanten van de hals zijn vergroot, is er geen verder onderzoek nodig. Dit ligt dan aan een (terugkerende) bovenste luchtweginfectie.

Als de lymfeklier duidelijk ontstoken is, kan je dat zien van buitenaf. De klier is groot, pijnlijk en gezwollen en de huid eromheen ziet wat rood.

Als er geen sprake is van een ontsteking, gaat de dokter onderzoeken wat de oorzaak wél kan zijn. De KNO-arts of de kinderarts haalt dan een stukje weefsel uit de vergrote klier om te kijken of er afwijkingen zijn in het weefsel.

Behandeling

Een ontstoken lymfeklier wordt in de beginfase met antibiotica behandeld. Als er al een abces in de klier zit, helpt antibiotica niet. Er wordt dan gewacht tot het abces rijp is. In de tussentijd krijgt je kind pijnstillers. Als het abces is uitgerijpt, maakt de chirurg onder plaatselijke verdoving of algehele narcose een sneetje in het abces. De pus wordt zo verwijderd waardoor de klier slinkt.

Dit artikel is goedgekeurd door Carole Lasham, algemeen kinderarts in het Tergooi Ziekenhuis te Blaricum. Haar aandachtsgebieden zijn longziekten en allergie, maar ze heeft ook veel ervaring met huilbaby's en kennis over het Downsyndroom.