Flauwvallen bij kinderen

Valt je kind flauw, dan zie je het wit wegtrekken en vrij plotseling in elkaar zakken. Artsen noemen flauwvallen ook wel syncope of collaps. Soms is het onderscheid met epilepsie moeilijk omdat ook bij flauwvallen schokken aan de armen of incontinentie kan optreden. Op de tong bijten is wel specifiek voor epilepsie en treedt vrijwel niet op bij flauwvallen.

Oorzaken flauwvallen bij kinderen

Er zijn verschillende oorzaken voor flauwvallen. In grote lijnen zijn deze gevallen in te delen in twee groepen. Ten eerste door eenvoudige oorzaken. Voorafgaand aan de flauwte of wegraking is er iets gebeurd dat veel emotie of spanning geeft, of je kind heeft niet of onvoldoende gegeten. Je kind ziet bloed na een ongelukje thuis of bij bloedprikken. Je kind heeft lang gestaan op een warme plek. Of het ervaart al een tijd stress. Bij een gewone flauwte is er dus altijd een bekende herkenbare situatie voorafgegaan aan het flauwvallen. Meestal komt je kind snel weer bij.

Een flauwte of wegraking kan vaker voorkomen bij kinderen met emotionele problemen, zoals spanningen met de ouders of met klasgenoten. Sommige kinderen krijgen een flauwte als uiting van een onverwerkt emotioneel probleem. Nadere psychologische begeleiding is dan noodzakelijk.

Met name meisjes in de puberteit kunnen flauwvallen als ze te weinig eten of proberen (veel) af te vallen. Niet of slecht ontbijten kan zorgen voor een te lage bloedsuikerspiegel, waardoor kinderen halverwege de ochtend flauwvallen.

De andere groep van gevallen wordt veroorzaakt door ziekten van het hart, stofwisselingsziekten of neurologische oorzaken. Met name wegvallen tijdens inspanning doet vermoeden dat er een oorzaak in het hart ligt.

1. Oorzaken vanuit het hart. Is je kind flauwgevallen tijdens inspanning, bijvoorbeeld bij het sporten, dan kan er iets aan de hand zijn met het hart. Mogelijke oorzaken zijn een ritmestoornis, een afwijking aan de hartspier of de kransslagader, een ernstige vernauwing van de aortaklep of een vernauwing in de grote lichaamsslagader (aorta).
2. Bloeddruk. Er zijn kinderen die een lage bloeddruk krijgen als ze lang staan of vanuit liggen te snel overeind komen.
3. Neurologische oorzaken. Soms is het lastig om te onderscheiden of het om gewoon flauwvallen of een soort epileptische aanval gaat. Bij twijfel moet er misschien verder onderzoek in die richting worden gedaan om epilepsie als oorzaak uit te sluiten.
4. Oorzaken in de stofwisseling: in zeldzame gevallen kan een laag bloedsuiker optreden doordat er probleem is in de stofwisseling waarbij kinderen teveel insuline maken of niet lang kunnen vasten.

Behandeling

Eenvoudige flauwtes kun je voorkomen door de situatie waarin ze zich voordien te vermijden. Valt jouw kind altijd flauw als er bloed geprikt moet worden? Laat het dan alvast liggen bij het prikken.

Lang staan in combinatie kan er ook voor zorgen dat je kind flauwvalt. Heeft jouw kind daar last van, probeer dat lange staan dan te vermijden. Of laat je kind regelmatig even de kuitspieren aanspannen door op de tenen te gaan staan. Zo voorkom je dat er veel bloed naar de benen zakt. Een andere manier is de benen kruisen en even stevig aanspannen. Ook dan wordt het bloed weer naar boven gepompt.

Geef niet zo maar extra zout omdat je denkt dat je kind een te lage bloeddruk heeft. Dat is niet gezond en is niet zinvol. Bovendien moet eerst uitgezocht worden of een verlaagde bloeddruk inderdaad het probleem is.

Wanneer naar de huisarts?

Ieder kind dat een wegraking heeft gehad, moet onderzocht worden door de huisarts. Vindt deze afwijkingen of valt je kind regelmatig flauw, dan word je doorverwezen voor specialistisch onderzoek naar bijvoorbeeld problemen met het hart.

Dit artikel is goedgekeurd door Dr. J.M. de Bont, kinderarts-kinderneuroloog in UMC Utrecht.

Laatst herzien op 14 september 2018