Melanoomkanker: de nieuwste feiten

Melanoomkanker wordt ook wel huidkanker genoemd. De ziekte treft vooral 40-plussers en het grootste aantal patiënten vinden we in de leeftijdsgroep 65-70 jaar. Of iemand melanoomkanker overleeft, is afhankelijk van het stadium waarin melanoom op het moment van ontdekking verkeert.

Wat is melanoomkanker?

Melanoomkanker is een agressieve vorm van huidkanker. Een melanoom kan overal op het lichaam ontstaan en zich snel verspreiden naar andere delen van het lichaam. Een melanoom ontstaat meestal op een gave huid. Soms ontwikkelt een melanoom zich ter plaatse van een bestaande moedervlek.

Hoe herken ik melanoomkanker?

Over het algemeen herken je een melanoom aan het plotselinge ontstaan van een lichtbruine, donkerbruine of rode vlek op de huid. Deze vlek groeit snel en lijkt in eerste instantie op een moedervlek. Ontstaat een melanoom ter plaatse van een bestaande moedervlek, dan herken je dat aan het plotselinge veranderen van die moedervlek. De moedervlek kan qua grootte, kleur of uiterlijk veranderen of gaan jeuken of bloeden. Op de website Kanker.nl vind je een uitgebreide uitleg over het herkennen van een melanoom. Heb je een vlekje dat je niet vertrouwt, laat er dan altijd én zo snel mogelijk een huisarts naar kijken.

Wanneer loop je een verhoogd risico op melanoomkanker?

Er zijn verschillende factoren die het risico op melanoomkanker vergroten. Dit zijn de belangrijkste:

• Je hebt jarenlang veel zonlicht of straling van hoogtezon, zonnebank of solarium gehad
• Je bent vroeger vaak verbrand of je was als kind vaak onbeschermd in de zon te vinden
• Je hebt een lichte huid, lichte ogen, sproeten, lichtblond of rood haar en verbrandt snel Je hebt meer dan 100 moedervlekken of 5 of meer onrustige moedervlekken
• Je hebt erfelijke aanleg voor melanoom
• Je hebt bestraling of lichtbehandeling (PUVA) in het ziekenhuis ondergaan
• Je gebruikt of gebruikte langdurig medicatie die de afweer verminderen (bijvoorbeeld prednison of chemotherapie)
• Je hebt al eerder huidkanker of een voorstadium daarvan gehad.

Ik loop een verhoogd risico op melanoomkanker. Wat nu?

Wanneer je een groter risico op melanoomkanker loopt, is het zonder meer aan te raden je huid om de maand goed te checken op eventuele afwijkingen. Let daarbij ook op plekken als voetzolen, billen, je rug, de huid achter de oren en de achterkant van je benen. Is er niemand die met je mee kan kijken, gebruik dan twee spiegels of maak met behulp van een selfiestick foto’s van de achterzijde van je lichaam.

Hoe zit het met de overlevingskansen na de diagnose melanoomkanker?

Bij een tijdige ontdekking is de kans op genezing heel groot. Volgens cijfers uit februari 2018 is 100 procent van het aantal patiënten na 3 jaar nog in leven. De kans op weer een nieuw melanoom of latere uitzaaiingen is in die gevallen klein. Helaas wordt het een ander verhaal als er al wel uitzaaiingen zijn. Melanoomkanker kent zoals gezegd verschillende stadia. In het meest ongunstige scenario is slechts 17 procent van de patiënten 3 jaar later nog in leven.

Hoe wordt melanoomkanker behandeld?

Bijna altijd wordt eerst de tumor operatief verwijderd. Later volgt een tweede operatie waarbij het litteken en wat omringende huid wordt verwijderd. Dit weefsel wordt dan weer gecontroleerd op eventueel nog aanwezige kankercellen. Of je onder controle blijft, is afhankelijk van de dikte van het melanoom. Heel soms wordt er niet geopereerd, maar bestraald. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij patiënten op leeftijd of patiënten met een zwakke gezondheid. Is er al sprake van uitzaaiingen, dan begint de behandeling meestal ook met een operatie. Het verdere behandeltraject bij uitgezaaide melanoomkanker is afhankelijk van zaken als locatie en kenmerken van de tumor, de locatie van de uitzaaiingen en de conditie van de patiënt.

Wat zijn de nieuwste ontwikkeling op het gebied van behandeling van melanoomkanker?

• Onderzoek naar doelgerichte medicijnen die de groei en deling van kankercellen kunnen blokkeren.
• Onderzoek naar de reden(en) waarom na verloop van tijd melanoomcellen ongevoelig worden voor doelgerichte medicijnen.
• Onderzoek naar de immunotherapie Young-TIL. Hierbij vermenigvuldigt men in het laboratorium eerder bij de patiënt afgenomen afweercellen uit de tumor. Daarna worden al deze afweercellen teruggeplaatst bij de patiënt. TIL staat voor tumor infiltrerende lymfocyten. Lymfocyten zijn cellen die een rol spelen bij de afweer.
• Onderzoek naar dendritische celtherapie (immunotherapie). In deze therapie worden afweercellen van de patiënt in het lab getraind om tumorcellen aan te vallen. De behandeling zit in het basispakket van de zorgverzekering en is beschikbaar voor patiënten met melanoomkanker in stadium 3B en 3C. In de tweede helft van 2021 valt het besluit of deze therapie blijvend in het basispakket komt.
• Onderzoek naar combinaties van doelgerichte medicijnen en medicijnen die het afweersysteem van de patiënt moeten versterken.