Weet wat je eet met hooikoorts

Wat is hooikoorts eigenlijk?

Allergiediëtist Debbie Smiet: “Constant waterige ogen en onbedaarlijk niezen: ben je allergisch voor pollen, dan kan het hooikoortsseizoen een zwarte tijd zijn. 15 tot 20 procent van de Nederlanders heeft last van hooikoorts. De klachten steken vooral van februari tot augustus de kop op, als bomen en grassen in bloei staan. Voor veel mensen met hooikoorts is dit niet de prettigste periode van het jaar; klachten kunnen soms behoorlijk heftig zijn. Bloeiende grassen, planten en bomen verspreiden hun stuifmeel (ook wel pollen genoemd) door de lucht. Sommige mensen zijn allergisch voor deze pollen. Zodra ze deze inademen, raken de slijmvliezen van de neus en mond geïrriteerd. Daarom wordt hooikoorts ook wel een inhalatieallergie genoemd. Het afweersysteem reageert op de indringer en gaat antistoffen aan­maken tegen de lichaamsvreemde stof. Bij de afweerreactie komt ­histamine vrij. Dit zorgt voor de ­typische allergische symptomen: een loopneus, opgezwollen slijmvliezen, jeuk aan de neus en soms onbedwing­bare niesbuien.” 

Kunnen bepaalde voedingsstoffen hooikoorts uitlokken?

“Het zit iets anders in elkaar. Mensen die allergisch zijn voor pollen krijgen soms ook ­allergische klachten als ze een bepaalde voedingsstof binnenkrijgen. Dit komt doordat bepaalde allergenen in voeding en in pollen op elkaar lijken. Dit noemen we kruisreacties. Het bekendste voorbeeld is de allergische reactie bij het eten van een ­rauwe appel. De eiwitten in de appel lijken dusdanig veel op die van de berkenboom dat het lichaam zich vergist en denkt dat de berkenpollen het lichaam binnendringen; hierdoor ontstaan dan allergische klachten zoals jeuk in de mond. Vaak denken mensen dat ze een voedselallergie hebben, maar dat is niet zo. Ze hebben alleen last van een kruisreactie. Als je last hebt van hooikoorts, is het natuurlijk heel vervelend als de ­klachten van een kruis­reactie daar nog eens bovenop komen.”

Verschillende reacties

In de loop der tijd is er veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de mogelijke kruisreacties tussen pollen en voedsel. Hieronder staan de bekendste. Maar sommige van de beschreven reacties zijn echt heel uitzonderlijk en komen dus maar weinig voor.
 

Nemen hooikoortsklachten de laatste jaren toe?

“Door de verandering van het klimaat staan er tegenwoordig bijna het hele jaar door planten in bloei. Mensen met een pollenallergie kunnen hier last van hebben omdat er gedurende een langere periode pollen door de lucht zweven.”

Wat kun je het beste doen bij een kruisreactie?

“Eigenlijk zijn er maar twee dingen die je kunt doen: het voedingsmiddel helemaal vermijden of het product verhitten. Als je het product verhit, verandert de structuur van het eiwit en lijkt deze voor het lichaam niet meer op het stuifmeel. Er ontstaan dan geen allergische klachten en je kunt het voedingsmiddel gewoon eten. Reageer je allergisch op een appel, dan kun je dus wel prima ­appelmoes of appeltaart eten.”

Hoe kom je erachter van welke kruisreacties je last hebt?

“Mensen die allergisch zijn voor een specifiek voedingsmiddel weten dat vaak zelf heel goed. De mond begint onmiddellijk te tintelen en je krijgt jeuk in de mond of keel. Het beste wat je dan kunt doen, is water drinken en de mond spoelen. Als je niet zeker weet of je ­allergisch bent voor iets, bijvoorbeeld omdat je zowel bij de rauwe als de verwarmde variant last hebt, dan kun je dit laten onderzoeken door een allergoloog. Die kan vaststellen of het om een voedselallergie gaat of niet. ­Hiermee voorkom je dat je onnodig voedingsmiddelen weglaat of juist de verkeerde ­producten vermijdt en toch klachten houdt.”

Wat zijn de bekendste kruisreacties?

“De hazelnoot, peer en appel geven kruisreacties bij mensen met berkenboomallergie. Deze allergie komt relatief veel voor. Ook zijn er veel kruisreacties tussen graspollen, bijvoetpollen, huisstofmijt en bepaalde voedingsmiddelen. Mensen die allergisch zijn voor graspollen reageren vaak allergisch bij het eten van ananas, kiwi en peulvruchten. Als kinderen allergisch zijn voor graspollen kan immunotherapie goed werken. Door dagelijks een heel kleine dosis in te nemen van de stof waarvoor je allergisch bent, leer je het afweersysteem hiermee om te gaan. Hoe jonger je begint, hoe beter.”

Blijf ik mijn hele leven last houden van een reactie op bepaalde stoffen?

“Vaak fluctueren de symptomen tijdens iemands leven, ook onder ­invloed van de hormoonhuishouding. Je ziet bijvoorbeeld dat klachten meer of minder worden tijdens de puberteit of rondom de zwangerschap. Bij een aanzienlijk deel van de mensen worden de klachten erger naarmate ze ouder worden. Dit komt omdat we antistoffen voor allergenen opbouwen. Hoe meer je in aanraking komt met een bepaalde stof waar je antistoffen voor opbouwt, hoe allergischer je wordt. Toch geldt dit niet voor iedereen. Bij sommige mensen nemen de klachten juist af als ze ouder worden. Het verschilt echt per persoon.”

En e-nummers, hoe zit het ­daarmee?

“Er is geen bewijs dat e-nummers een allergische reactie uitlokken. Net als dat er geen bewijs is dat het helpt om honing, kurkuma of vette vis te eten om een aanval te onderdrukken of symptomen te bestrijden.”

Kan een kruisreactie ook ­gevaarlijk zijn?

“Het is vooral vervelend, maar anders dan bijvoorbeeld een allergie voor pinda’s of noten. Mensen die daar last van hebben, kunnen ook last krijgen van benauwdheid. Bij een kruisreactie treden geen ademhalingsproblemen op, alleen irritatie van de ogen en de slijmvliezen van de keel en de neus.”

Hoe zit het met de opvatting dat je door je voedingspatroon aan te passen hooikoorts zou kunnen verminderen?

“In de alternatieve geneeswijze vind je veel informatie over ­bepaalde voeding die de symptomen van hooikoorts zou kunnen verlichten, maar daar is op dit moment geen wetenschappelijk bewijs voor.”

Wat is je gouden tip voor mensen met hooikoorts en kruisreacties?

“Voedsel verwarmen is eigenlijk het enige wat je kunt doen om een kruisreactie tegen te gaan als je klachten hebt. O, en mensen die op het platteland wonen, adviseer ik altijd om naar de stad te verhuizen. Ik besef dat dit voor veel mensen natuurlijk helemaal niet realistisch is, maar we merken vaak dat mensen met hooikoorts meer klachten krijgen als ze van de stad naar het groen verhuizen.”

Wat kan ik wel doen om de klachten te verminderen?

“Vaak kom je met antihistamine­tabletten van de drogist of huisarts een heel eind, zoals ­loratadine of cetirizine. Mochten de klachten heftig blijven, dan kan een allergoloog uitkomst ­bieden. Die kan de allergie in beeld brengen en je bij kruis­reacties verwijzen naar een gespecialiseerde allergiediëtist, zodat je weet met welke voeding je op moet passen en hoe je met de klachten om kunt gaan.”