Veel mensen hebben zoveel last van hoofdpijn, dat het hun dagelijkse leven ernstig beïnvloedt. Voor een goede diagnose kun je dan terecht in een hoofdpijncentra of hoofdpijnkliniek. Hoe dat in zijn werk gaat, vertelt Syta Vissers, hoofdpijnverpleegkundige in het hoofdpijncentrum van het Kennemer Gasthuis in Haarlem.
Wie komen er in het hoofdpijncentrum?
"Wij zien mensen die al heel lang, meer dan zes maanden, hoofdpijnklachten hebben. Ze zijn soms al overal geweest om iets aan hun hoofdpijn te (laten) doen. Zonder resultaat. Of ze slikken al heel lang dagelijks veel pijnstillers en merken dat het daarmee toch niet overgaat. Dan komen ze bij ons. Wij bekijken de mens en de hoofdpijn van alle kanten in een consult dat totaal ongeveer 2,5 uur duurt."
Hoe gaat dat in zijn werk?
"Iedereen die zich aanmeldt, krijgt een vragenlijst. Aan de hand daarvan maken we een inschatting of de patiënt gebaat is bij een consult in ons centrum. Voor mensen met clusterhoofdpijn bijvoorbeeld is de meerwaarde van de fysiotherapeut gering. Zij zijn beter af bij de hoofdpijnneuroloog. Mensen met andere vormen van hoofdpijn, zoals spanningshoofdpijn, migraine of hoofdpijnvormen die minder vaak voorkomen, nemen we wel aan. In ons hoofdpijncentrum word je op één dag geholpen. Je komt bij de verpleegkundige, de neuroloog en de fysiotherapeut. Op indicatie wordt er een afspraak gemaakt bij de medisch psycholoog of diëtiste. Is er al een diagnose gesteld, dan nemen we die door en we proberen de oorzaak van de toename van de hoofdpijn te achterhalen. Na afloop van het consult krijg je een advies en eventueel medicijnen."
Krijg je dan niet altijd medicijnen?
"Nee. Vaak slikken mensen al heel veel en blijkt dat de hoofdpijn juist erger geworden is door een overmatig gebruik van pijnstillers. Als patiënt realiseer je je dat niet. Je merkt alleen dat je steeds meer en vaker medicijnen moet innemen om minder hoofdpijn te hebben. Door het gebruik van die pijnstillers wordt de oorspronkelijke hoofdpijn verbloemd en is niet goed te achterhalen. Het traject is dan juist stoppen met de medicijnen. Acht weken lang niets innemen. En dat is heel erg moeilijk, want je kunt het bijna zien als een verslaving. Ook het zo 'onschuldige' paracetamolletje leidt vaak tot afhankelijkheid en méér hoofdpijn. Mensen krijgen de eerste twee stopweken vaak last van ontwenningsverschijnselen en voelen zich ziek. Daar help ik ze doorheen met telefonische ondersteuning. Wie doorzet komt weer tot de oorsprong van de hoofdpijn en die kunnen we dan adequaat gaan behandelen met de juiste medicijnen. Want, hoe gek het ook klinkt, ook mensen met migraine slikken vaak onjuiste medicijnen of in een foute dosering. En dan kom je in een vicieuze cirkel terecht en blijf je hoofdpijn houden."
Wat doen de verpleegkundige, de neuroloog en de fysiotherapeut?
"Als verpleegkundige luister ik naar je verhaal. Kijk naar je voedings- en slaappatroon, naar de balans tussen ontspanning en inspanning en je leefstijl. Ik geef tips die soms een open deur zijn, maar waar je niet bij stil staat. Minder koffie kan bijvoorbeeld echt schelen. Soms zeggen mensen: 'ik sport best veel, maar daar krijg ik zo'n hoofdpijn van'. Misschien leggen ze dan de lat te hoog, of kunnen ze beter een andere sport beoefenen. De neuroloog kijkt en luistert naar het verhaal en doet een lichamelijk onderzoek. En tot slot zal de fysiotherapeut onder meer beoordelen hoe het met je kaakspanning is, want te veel spanning op de kaken is heel vaak een reden voor hoofdpijn."
En dan?
"In ieder geval volgt er een overleg met het team. Daar rolt dan een diagnose en een advies/behandelplan uit. Of er een vervolgafspraak komt, hangt af van die diagnose en de behandeling. Het resultaat van deze aanpak is uiteraard per patiënt verschillend. Vaak is ook het medicijngebruik minder, maar adequater. Over het algemeen zien we dat mensen, soms na jaren tobben, verlost zijn van hun hoofdpijn of aanmerkelijk minder pijn hebben. Je kunt wel nagaan wat dat voor positieve invloed heeft op de kwaliteit van leven."
