Waarom dagelijks 5 porties fruit of groente?

Eet elke dag 5 porties fruit of groente. Het is een advies waarop al jaren wordt gehamerd. Maar waarom? Hebben we het nog altijd niet begrepen? "Sinds het begin van de jaren '80 is uit talloze studies in diverse landen gebleken dat wie veel fruit en groente eet, minder risico loopt op bepaalde aandoeningen, diabetes, hypertensie, hart- en vaatziekten, kanker, dan wie er weinig van eet", weet voedingsdeskundige Hercberg.

Op basis van diezelfde studies is berekend vanaf welke dagelijkse hoeveelheid de positieve effecten merkbaar zijn. Het bleek te gaan om 400 gram. "We hebben dan besloten om die hoeveelheid te vertalen in een aanbeveling die de consument makkelijker kan vatten en toepassen: 5 porties fruit of groente per dag. Het kan niet de bedoeling zijn dat de consument zijn eten tot op de gram gaat wegen en er obsessioneel mee bezig is", vervolgt hij. Daar komt het advies dus vandaan.

Beschermend effect bewezen

Waaraan de beschermende werking van fruit en groente te danken is? "Eerlijk gezegd is dat nog altijd gissen. We weten wel dat deze levensmiddelen diverse substanties bevatten, antioxiderende vitamines, vezels en polyfenolen, die allemaal een gunstige impact lijken te hebben. Maar we weten nog niet precies welke substantie inwerkt op welke aandoening. Misschien bevatten vruchten en groenten dus wel nog andere efficiënte moleculen die we nog niet als dusdanig hebben herkend", aldus de onderzoeker.

Vandaar het belang om studies te blijven verrichten. Dat is in grote lijnen ook de doelstelling van Nutrinet2, een grootscheeps onderzoeksproject via internet waarmee men in Frankrijk een beter zicht wil krijgen op de relatie tussen voeding en gezondheid. Momenteel hebben al 150 000 deelnemers, en het is de bedoeling dat dit er over 5 jaar 500 000 zijn, ermee ingestemd om, informatie aan te leveren over hun eetgewoontes. "Dit project neemt geen genoegen met een globale aanpak: wij bestuderen bijvoorbeeld elke vrucht en elke groente apart en we gaan na welke impact die heeft op elke vorm van kanker, borstkanker, dikkedarmkanker, prostaatkanker, en op elke cardiovasculaire aandoening", verduidelijkt Hercberg. Een project dat navolging verdient in de rest van Europa.

Aarzelende consument

Moet je appelen dan wel kool eten tegen dikkedarmkanker? Spinazie of granaatappel om een beroerte te vermijden? Op dergelijke, heel nauwkeurige richtlijnen is het nog even wachten. Maar het staat wél vast dat fruit en groente in het algemeen je gezondheid ten goede komen. Bovendien zijn ze prima voor de vochtbalans (omdat ze zoveel water bevatten), bevorderen ze de darmwerking (omdat ze zo vezelrijk zijn) en houden ze je slank (omdat ze zo weinig calorieën leveren). Vreemd toch dat ze er, ondanks al deze troeven, blijkbaar maar niet in slagen ons te verleiden...

Naar schatting blijft 60 procent van de volwassenen onder de richtlijn van 5 porties fruit en groente per dag. Iets meer dan een derde (35 procent) eet zelfs minder dan 3,5 porties per dag. "Maar ook wie het streefcijfer niet haalt, wie bijvoorbeeld maar één of twee porties fruit en groente per dag eet, mag de moed vooral niet verliezen. Ook één extra stuk fruit heeft al een heilzame invloed op de gezondheid, dat is bewezen", pleit de voedingsdeskundige.

En nog veel misvattingen

Hoe je meer groenten en fruit op je bord kunt toveren? Door eerst en vooral geen geloof te hechten aan een aantal vooroordelen die nog altijd de ronde doen. Zo zijn groenten en vruchten in blik of uit de diepvries niet minder gezond dan verse. "Integendeel zelfs. Ze worden snel na de oogst of de pluk verpakt, behouden al hun vitamines en krijgen de tijd niet om onder invloed van lucht en licht aan voedingswaarde in te boeten. Vaak zijn conserven of diepvriesproducten handig en goedkoop. Dus waarom zouden we ze niet gebruiken?" merkt de specialist op.

Nog twee hardnekkige dogma’s waar velen zich door laten ontmoedigen, zijn dat je groenten alleen maar mag stomen (omdat die kooktechniek de vitamines het best zou bewaren) en dat je om de twee dagen boodschappen zou moeten doen (om te vermijden dat fruit en groenten te lang in je koelkast liggen en al hun vitamines zouden verliezen). "De feiten waarnaar hier wordt verwezen kloppen wel, maar de gevolgen die men eraan verbindt zijn veel te drastisch. Het allerbelangrijkste is dat je van fruit en groente geniet en je het leven makkelijker maakt. Wie liever puree eet dan gestoomde groente, hoeft zich geen zorgen te maken. Wie slechts één keer in de week boodschappen kan doen, evenmin. Uiteindelijk blijven er altijd wel vitamines over. En geen enkele studie heeft ooit aangetoond dat de vezels en de polyfenolen worden aangetast door welke kook- of bewaartechniek dan ook", besluit Hercberg.

Afwisseling is wel belangrijk. "Momenteel ontdekken we volop dat er honderden verschillende polyfenolen bestaan. Het staat nu vast dat bijvoorbeeld citrusvruchten andere troeven hebben dan rode vruchten. Vandaar dat het palet echt zo gevarieerd mogelijk moet zijn", stipt de onderzoeker aan. Al ben je, als je echt niets anders lust, nog altijd beter af met alleen sperziebonen en appelen dan met helemaal niets.