Kindermishandeling

Getty Images

In Nederland worden ieder jaar naar schatting 100.000 kinderen mishandeld. Lichamelijk en emotioneel. Vaak durven die kinderen er niet over te praten. Ze schamen zich en zijn bang dat ze het dan nog zwaarder te verduren krijgen. Hoe herken je als volwassene de signalen van kindermishandeling? En wat moet je dan doen? Een paar adviezen.

Karlijn komt uit school. Ze heeft een leuke dag gehad, maar nu moet ze naar huis. De moed zinkt haar in de schoenen. Want mama is zo vaak boos de laatste tijd. Dan sleurt ze Karlijn bij de haren door de huiskamer. En ze schopt, slaat en scheldt haar uit. Waarom, dat weet Karlijn ook niet. Ze doet zo haar best om lief te zijn voor haar moeder, maar het is nooit goed genoeg…

Verhalen zoals die van Karlijn zijn er te over. Als je de cijfers zo bekijkt, zitten er in elke schoolklas wel één of twee kinderen die mishandeld worden. Het gaat om jongens en meisjes van alle leeftijden en met uiteenlopende achtergronden.

Definitie

Wat wordt er precies verstaan onder kindermishandeling? Eigenlijk gaat het om iedere vorm van lichamelijk, psychisch en seksueel geweld tegen kinderen.

Daarbij moet je bijvoorbeeld denken aan:

Schoppen, slaan, knijpen, branden, snijden, verstikken, vergiftigen, opsluiten, meisjesbesnijdenis.
Lichamelijke verwaarlozing, zoals te weinig eten en kleren geven of te weinig slaap gunnen.
Stelselmatig vernederen, uitschelden, bang maken, bedreigen, achterstellen, eisen stellen waaraan het kind niet kan voldoen.
Emotionele verwaarlozing, zoals een gebrek aan aandacht, warmte, liefde en bevestiging.
Seksueel misbruik.

Gevolgen

De gevolgen van kindermishandeling zijn ingrijpend. Kinderen kunnen er permanente lichamelijke schade of handicaps aan overhouden. Sommigen worden zo ernstig toegetakeld, dat ze aan hun letsel bezwijken. Maar ook emotioneel laat mishandeling diepe littekens achter.

Veel slachtoffertjes hebben een negatief beeld van zichzelf, omdat ze denken dat ze het geweld zelf veroorzaakt hebben. Hun vertrouwen in andere mensen is meestal ver weg. Daardoor komen problemen met sociale contacten, angststoornissen, depressies en gedragsproblemen erg vaak voor.

Signalen

Het spreekt voor zich dat het dus ontzettend belangrijk is om in te grijpen bij een geval van kindermishandeling. Hoe eerder, hoe beter. Maar zoals gezegd, durven de meeste kinderen er niet over te praten. Vaak zijn ze onder druk gezet om hun mond te houden. Dus hoe herken je als buitenstaander de signalen?

De lijst is lang en ligt aan de vorm van mishandeling. Bovendien kunnen die signalen ook een heel andere oorzaak hebben. Toch noemen we hier een aantal 'alarmbellen':

Blauwe plekken, brandwonden, breuken.
Angst om geslagen te worden of om naar huis te gaan.
Bang voor ouders of andere volwassenen.
Laag zelfbeeld, faalangst, slaapstoornissen, depressie.
Groeiachterstand, slechte motoriek.
Honger, eten stelen.
Extreem seksueel gedrag, volwassen gedrag.
Hyperactief gedrag of juist heel lusteloos, niet willen spelen.
Agressiviteit.
Extreem teruggetrokken zijn.

Wat te doen

Als je vermoedt dat een kind uit je omgeving mishandeld wordt, kun je verschillende dingen doen. Het is verstandig om er eerst eens over te praten met je partner, een vriendin, buurtgenoot of leerkracht. Zijn er meer mensen die iets gemerkt hebben? Verder is het goed om een tijdje bij te houden wat voor verontrustende signalen je krijgt. Van het kind, maar eventueel ook van de ouders.

Je mag het kind zelf trouwens best laten merken dat je bezorgd bent. Dat kan voor hem of haar een eerste opening zijn om te vertellen over de problemen thuis. Zet het kind daarbij niet onder druk om te praten! Dat moet hij zelf kunnen bepalen.

Rechtstreeks met de ouders praten kan natuurlijk ook. Kindermishandeling is vaak het gevolg van onmacht. Klaarstaan voor het gezin kan dus al helpen.

Meldpunt Kindermishandeling

Mocht je - vrijblijvend - willen praten met een deskundige, bel dan eens naar Veilig thuis (voorheen AMK). Daar kunnen ze je vertellen of je bezorgdheid terecht is en wat je voor het kind kunt betekenen. Zo'n gesprek is overigens vertrouwelijk.

Er wordt ook niet automatisch actie ondernomen; dat gebeurt pas als jij een officiële melding van kindermishandeling doet. In dat geval gaat Veilig thuis onderzoeken of er inderdaad iets mis is en hoe het kind geholpen kan worden.

Eng

Misschien vind je het eng om alarm te slaan. Wat als je je vergist? En hoe zullen de ouders reageren? Ten eerste mag je Veilig thuis altijd anoniem bellen. Dat betekent dat je je zorgen eerst eens kunt bespreken zonder je naam te noemen. In een later stadium kun je afspreken dat het gezin niet mag weten dat jij achter de melding zit.

Houd vooral in je achterhoofd dat het kind jouw hulp waarschijnlijk heel hard nodig heeft. Als niemand ingrijpt, gaat het geweld gewoon door…