Een doorzetter worden? Zo doe je dat!

"Bij tegenslagen als ziekte, ontslag of het verlies van een dierbare, is het geen kwestie van hup en weer door. Er moet ook ruimte zijn voor emoties, angst en verdriet. Het gaat om de goede balans. Hoe ga je verder?", zegt psycholoog Albert Sonnevelt. Wanneer we het hebben over doorzettingsvermogen, gaat het volgens de Van Dale eenvoudig gezegd over de kracht om door te zetten. Maar zo simpel is het dus niet. Doorzetten wil ook zeker niet zeggen dat je altijd maar moet doorgaan, volharden en dat het dan uiteindelijk wel zal lukken. “Zeker niet”, zegt Sonnevelt.

Maak een keuze

Doorzetten begint dan ook altijd met het maken van een keuze aldus Sonnevelt. “Het is essentieel om voor jezelf helder te hebben hoe je je ergens toe verhoudt en hoe je er vervolgens mee omgaat. Er gaat altijd een keuze aan vooraf. Vaak wordt bij tegenslag gezegd: zet je eroverheen. Maar zo werkt het niet. Het is geen rationele beslissing. Het is een keuze die je maakt vanuit je hart.”

Waarom de een beter is in doorzetten dan de ander vindt hij een moeilijke vraag om te beantwoorden. “Is doorzettingsvermogen aangeboren of aangeleerd? Je ziet al grote verschillen bij kinderen die uit hetzelfde gezin komen met nagenoeg hetzelfde DNA. Iedereen gaat op eigen wijze met tegenslag om. Zelf denk ik dat hoe jonger je te maken krijgt met weerstand en tegenslag, hoe beter je ermee om leert gaan en hoe groter je doorzettingsvermogen op latere leeftijd is.”

Daarnaast denk Sonnevelt dat optimisme en goed kunnen focussen belangrijke eigenschappen zijn van doorzetters. “De mens gaat van nature voor kortetermijngeluk. De snelle beloning. Doorzetters kijken naar de lange termijn. Het belang en verlangen is sterk en groot genoeg om niet ongeduldig te zijn en een langere adem te hebben. Hiervoor is discipline nodig en gaat het minder om wilskracht. Bij wilskracht draait het om wat je op korte termijn wilt bereiken. Bij doorzettingsvermogen om de lange termijn. Neem bijvoorbeeld een gezondere leefstijl: hierbij gaat het niet om een bepaalde periode, je wilt voor altijd fit blijven. Dan zul je dus altijd moeten blijven trainen, gezond eten en voldoende moeten slapen om die fitheid te behouden. Dat kost energie, maar uiteindelijk is het makkelijker om vol te houden als het gewoontes zijn.”

Om blijvende veranderingen in je leven te creëren gaat het om de kracht van kleine gewoontes

Om successen te behalen heb je dus doorzettingsvermogen nodig. Ook al ken je tegenslag en neem je een paar afslagen: als je je uiteindelijke doel maar voor ogen houdt, is succes het gevolg. Wil je een (betere) doorzetter worden? Het is een eigenschap die je prima kunt trainen.

Stap 1: Bepaal je doel

De eerste stap is het stellen van een haalbaar doel. “Om blijvende veranderingen in je leven te creëren gaat het om de kracht van kleine gewoontes”, vertelt Sonnevelt. “Maak een duidelijke keuze en stel een helder, haalbaar doel. Niet meerdere doelen tegelijk, zet kleine stapjes. Het spreekwoord luidt niet voor niks: wie op twee hazen jaagt, vangt er geen enkele.”

Stap 2: Maak er een dagelijkse gewoonte van

Gewoontes gaan vanzelf en kosten schijnbaar geen moeite. Sonnevelt: “Koppel iets nieuws  aan een ander dagelijks ritueel dat je al hebt. Stel je hebt last van je rug en het is goed om dagelijks squats te doen om hiervan af te komen. Door dit te koppelen aan tandenpoetsen, wordt het een dagelijkse gewoonte.”

Stap 3: Gun jezelf de tijd

Het kost tijd om een nieuwe gewoonte aan te leren. “Gun jezelf die tijd. De eerste 42 tot 66 dagen is het een kwestie van herhalen en volhouden. Je brein heeft zo’n zes tot acht weken nodig om een nieuw neurologisch pad te leggen en er een nieuwe gewoonte van te maken.”

Stap 4: Beloon jezelf

Beloon jezelf achteraf als iets gelukt is. “Niet met dure cadeaus, maar maak jezelf een fysiek compliment. Klop jezelf op de borst, spring in de lucht van blijdschap als iets gelukt is. Je lijf moet voelen dat je ergens in geslaagd bent, zodat je het plezier kan voelen. Het geluksgevoel is de beloning.”

Een andere versie van dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine maart 2025. Abonnee worden van het blad? Dat doe je in een handomdraai.