De derde (booster)vaccinatie tegen corona: zinvol of niet?

1. De werking van de vaccins neemt af

Nieuwe data uit Israël hebben laten zien dat de werking inderdaad afneemt. Kort na vaccinatie met het Pfizer-vaccin is de bescherming tegen infectie en ziekte meer dan 90 procent, maar dat daalt na een aantal maanden naar 40 procent. Oorzaak is waarschijnlijk de deltavariant en afnemende immuniteit. Compleet gevaccineerde ouderen komen hierdoor weer in het ziekenhuis terecht. Brits onderzoek laat verder zien dat de bescherming van verschillende vaccins tegen de deltavariant na een aantal maanden afneemt.

2. Meerdere landen hebben al besloten tot een derde vaccin

Israël is dus al gestart met het geven van een derde vaccin aan iedereen vanaf 12 jaar. In de Verenigde Staten worden nu ook voorbereidingen getroffen voor het extra vaccineren in september. Meerdere EU-landen zijn van plan om dit voorbeeld te volgen. De WHO vindt het echter nog te vroeg.

3. De WHO is tegen een extra vaccin, op dit moment

Er is nog te weinig bewijs dat een extra vaccin voor gevaccineerden werkt, oordeelt de WHO. Bovendien zijn veel mensen in armere landen nog helemaal niet gevaccineerd. Die zouden eerst de beschikbare vaccins moeten krijgen, voor de voorraad weer op is. Dat helpt om nieuwe gevaarlijke varianten minder ruimte te geven om toe te slaan. De WHO roept de rijkere landen daarom op om de vaccins nog niet te gebruiken voor een boost.

4. Het is niet bewezen dat een extra vaccin werkt

Het wordt op dit moment nog onderzocht, maar studies in onder meer Science laten zien dat het immuunsysteem inderdaad goed reageert op een extra vaccin. Maar echt volledig bewijs ligt er nog niet. Ruud Coolen van Brakel van het Nederlandse Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik waarschuwt echter daarover tegen EenVandaag: "Het bewijs van de werkzaamheid van zo'n booster is er simpelweg niet. Het enige wat we weten is dat mensen die geneesmiddelen gebruiken die hun eigen immuunsysteem onderdrukken - bijvoorbeeld na een orgaantransplantatie - dat bij hen het aantal antistoffen na een derde prik toeneemt. Maar die waren al onvoldoende beschermd met die twee prikken."

Coolen van Brakel pleit ervoor dat de aandacht eerst wordt gericht op de twee miljoen volwassen Nederlanders die nog geen vaccin hebben gehad.

5. Mensen met een verzwakt immuunsysteem

De eerste onderzoeken laten dus zien dat een boostervaccin voor mensen met een verzwakt immuunsysteem een meerwaarde heeft. Er lopen nu nog meer onderzoeken naar het effect van een extra vaccin bij bepaalde groepen patiënten. Denk aan mensen met nierfalen, een getransplanteerd orgaan of mensen zware therapieën tegen kanker. Naar schatting zitten maar liefst 700.000 Nederlanders  in zo’n situatie. Twee prikken zijn bij hen niet afdoende. Een derde, of misschien zelfs een vierde vaccin is bij hen mogelijk nodig, maar dat moet nog verder worden uitgezocht. Maar dan nog blijft er een groep over bij wie vaccinatie niet mogelijk is. Deze mensen bouwen geen afweer op na een prik. Zij kunnen enkel beschermd worden door vaccinatie van de mensen om hen heen.

Let op: dit is een ouder bericht. Inmiddels heeft de Gezondheidsraad een advies over het extra coronavaccin uitgebracht.

Alles over de boostercampagne

Wil je alles weten over de boosterprik? Luister naar deze korte booster-aflevering van onze podcast Gezond Gesprek! In deze aflevering praat Karine Hoenderdos met immunoloog Marjolein van Egmond over de nieuwe Omikron-variant van corona en waarom een boostercampagne nodig is. Ondanks de lockdown, waardoor je misschien het gevoel krijgt dat we 'niets zijn opgeschoten', toont immunoloog Marjolein van Egmond dat er wel degelijk vooruitgang is. Je kunt de aflevering hieronder beluisteren.