Bijna iedereen krijgt te veel zout binnen
Een beetje zout is goed voor je, maar de meeste Nederlanders krijgen veel te veel zout binnen. Mannen gemiddeld 10 gram per dag en vrouwen 7,5 gram, terwijl 6 gram voor beiden het maximum is. Teveel zout is slecht voor je bloeddruk, en daarmee voor je hart en bloedvaten, en voor je nieren. Vermijd dus erg zoute producten, zoals die uit deze top-8.
Ruim 85 procent van de bevolking eet meer zout dan de aanbevolen maximale hoeveelheid. Overmatig zoutgebruik is ongezond, het verhoogt de bloeddruk en hiermee het risico op hart- en vaatziekten. Maar zout heeft ook een direct schadelijk effect op de nieren. Bij nierpatiënten die overmatig zout gebruiken, gaat de nierfunctie sneller achteruit zodat dialyse eerder nodig is.
1. Kant-en-klaarmaaltijden
Kant-en-klaarmaaltijden zitten vaak boordevol zout. Of het nu om een kant-en-klaar pastagerecht gaat of om een kant-en-klare groenteschotel met vlees.
Alternatief
Vermijd deze maaltijden zo veel mogelijk en kies voor verse pasta en voor verse of diepvriesgroente. Maar let op: bewerkte groente, zoals spinazie à la crème en groente uit pot of blik, bevat weliswaar evenveel vitamines als verse groente, maar wel veel meer zout. Kies dus voor vers of diepvries.
Alle kant-en-klaarmaaltijden bevatten vrij veel zout, maar er zijn wel verschillen. Kijk dus altijd even op het etiket.
2. Pizza
Pizza's zijn beruchte zoutleveranciers. Vooral pizza met vlees, vis en kaas bevatten veel zout. Een gemiddelde diepvriespizza met vlees bevat 5,1 gram zout. Eentje met groente 3,3 gram zout.
Alternatief
Maak je eigen pizza! Dit scheelt een hoop zout en is minstens even lekker.
3. Soep
Ook de soepen uit zakjes, pakjes en blikken kunnen er wat van. Bouillons barsten van het zout, maar ook in andere soepen, zoals linzensoep, vermicellisoep, tomatencrèmesoep en uiensoep, zit veel zout.
Alternatief
Maak je soep zelf. Lekker en gezond met verse groenten. Voeg geen zoute soepmixen en bouillonblokjes toe! Bouillon kun je ook zelf maken van vlees en kruiden, zoals peterselie en peper. Eén bouillonblokje bevat gemiddeld 5,4 gram zout. Dat vermijd je dan mooi!
4. Rookworst en ander bewerkt vlees
Heerlijk bij een winterse stamppot, maar ook erg zout: de rookworst. In een stukje rookworst van 100 gram zit 2,3 gram zout. In een halve rookworst (125 gram) zit 2,9 gram. Bewerkt vlees is voor de verkoop bewerkt om de smaak of houdbaarheid te beïnvloeden door het te roken, door het te zouten of door conserveringsmiddelen toe te voegen. Vleeswaren, zoals worst, ham of paté en bewerkt vlees zoals hamburger, worst en gemarineerd vlees vallen in de categorie bewerkt vlees. Dit geldt overigens ook voor gevogelte (denk aan gerookte kipfilet) en vis (bijv. gerookte paling en ingeblikt tonijn).
Alternatief
Denk eens aan een stukje kip, een stukje biefstuk of pulled pork bij je stamppot. Die laatste is kant-en-klaar ook erg zout, dus we hebben het hier wel over de zelfgemaakte variant.
5. Jus en sauzen
Een zakje jus is een zoutbom. Dat geldt ook voor veel sauzen. Mosterd bijvoorbeeld, is zo'n onverwachte zoutbom: 50 gram mosterd bevat 1,7 gram zout. Curry bevat 0,8 gram zout voor eenzelfde portie. Dat kan een stuk minder.
Alternatief
Jus van vlees bevat maar weinig zout. Sauzen zelf maken, met bijvoorbeeld verse tomaten en knoflook, is ook een goede optie. Om je gerechten op een andere manier op smaak te brengen, kun je kiezen voor verse kruiden zoals bieslook, basilicum en oregano.
6. Snacks
Een loempiaatje, een bamibal, een paar handjes borrelnoten... Heerlijk allemaal, maar ze staan wel gelijk aan enkele grammen zout.
Alternatief
Kies in de winkel voor ongezouten noten. Net zo lekker, veel gezonder.
7. Kaas
Ook kaas is een erg zout product. In een plakje belegen kaas zit al een halve gram zout. Feta uit een pakje en rookkaas zijn ook erg zout.
Alternatief
Uiteraard zijn er ook minder zoute kaassoorten. Neem bijvoorbeeld mozzarella of verse geitenkaas.
8. Vleeswaren
Broodbeleg heb je in allerlei soorten en maten. Er zitten dan ook enkele zoute producten tussen, buiten de al genoemde kaassoorten. Ook de bewerkte vleeswaren, zoals onder andere rookvlees, salami en bacon bijvoorbeeld zijn zout.
Alternatief
Kalkoenfilet lekker en lang niet zo zout als ander hartig broodbeleg. Rosbief en tong zijn zoutarm. Zoet beleg bevat weliswaar veel suiker, maar nauwelijks zout. Lees de etiketten goed, je hebt tegenwoordig wel veel soorten pindakaas zonder toegevoegd zout en suiker.
Brood en vis
Er zijn nog veel meer zoute voedingsmiddelen. Sommige broodsoorten zijn zout, en ook sommige vissoorten. Denk aan makreel, gerookte zalm en zoute haring.
Maar voor brood en vis geldt dat de gezondheidsvoordelen simpelweg te groot zijn om ze te vermijden, of om alternatieven aan te bieden. Opletten dat je er niet overmatig van eet kan natuurlijk wel. In het geval van vis is het verder vooral belangrijk om verse vis te kiezen. Zout wordt toegevoegd aan de zalm en haring. Verse vis, zelf met kruiden klaargemaakt bevat weinig zout.
Natrium of zout?
In de praktijk worden de termen natrium en zout nog wel eens door elkaar gebruikt, maar het is niet hetzelfde. De scheikundige naam van keukenzout is natriumchloride, het bestaat namelijk naast natrium ook uit chloride. 1 gram keukenzout staat gelijk aan 0,4 gram natrium.
