Ik volg een gluten- en lactosevrij dieet, maar de laatste weken ben ik zo duizelig en licht in mijn hoofd. Ook heb ik steeds last van diarree terwijl ik mij strikt aan mijn dieet houd. Hoe komt dit? Moet ik misschien bloed laten prikken?
Angela
Linda Hogervorst, diëtist
Bedankt voor uw vraag. Wat vervelend dat u de laatste tijd klachten heeft. Ik begrijp dat u op zoek bent naar een passende oplossing.
Glutenvrij dieet
Een glutenvrij dieet moet vrij zijn van de volgende glutenbevattende granen (of producten die ervan gemaakt zijn): tarwe, rogge, gerst, spelt, kamut, triticale, tarwemeel, tarwebloem, tarwemout, tarwegriesmeel, tarwezemelen, tarwevlokken, tarwekiemen, couscous, bulgur, seitan, roggemeel, roggebloem, gort, parelgort, gerstemeel, gerstebloem en gerstemout. Ook gecontamineerde producten (waar toch nog gluten in kunnen zitten) moeten worden vermeden.
Als er bij u de diagnose coeliakie (glutenintolerantie) is gesteld, dan kan het zijn dat de absorptie van voedingsstoffen in de darm niet optimaal verloopt. U kunt dan met name een tekort krijgen aan ijzer, foliumzuur en vitamine B12.
Verder heeft u nog wel graanproducten nodig om aan voldoende vitamines en mineralen te komen. Dat betekent dat u glutenbevattende producten zult moeten vervangen door glutenvrije producten. Voorbeelden van glutenvrije granen zijn: boekweitkorrels, boekweitvlokken, maïskorrels, maïsvlokken, maïszemelen, quinoa, haver, teff, amarant, gierst, aardappelen en zilvervliesrijst. Als u de glutenbevattende producten niet voldoende (of in niet voldoende mate) vervangt, dan kunt u een tekort krijgen aan ijzer en vitamine B1.
Symptomen van een tekort aan ijzer:
- vermoeidheid
- duizeligheid
- verminderd concentratievermogen
- bleke huid
- snel buiten adem
- rusteloze benen
- bloedarmoede
Symptomen van een tekort aan foliumzuur:
- vermoeidheid
- darmstoornissen (verminderde opname van voedingsstoffen)
- bloedarmoede
Symptomen van een tekort aan vitamine B12:
(Een tekort aan vitamine B12 kan een tekort aan foliumzuur veroorzaken.)
- vermoeidheid
- duizeligheid
- hartkloppingen
- verminderde eetlust
- oorsuizen
- tintelingen in de vingers
- geheugenverlies
- problemen met de coördinatie
- spierzwakte in de benen
- bloedarmoede
Symptomen van een tekort aan vitamine B1:
- depressie
- concentratieproblemen
- geheugenverlies
- spierzwakte
- verminderde eetlust
- gewichtsverlies
- maagstoornissen
- gevoelloosheid in de benen
- hartklachten
Lactosevrij dieet
Bij een strikt lactosevrij dieet moeten onder andere de volgende lactosebevattende producten worden vermeden: koe-, geiten-, schapen-, paarden- en ezelinnenmelk, zachte geiten- en schapenkaas, roomkaas, karnemelk, yoghurt, kwark, kefir, yoghurtdranken en fruitzuiveldranken, koffiemelk en boter. Ook moet er goed gelet worden op producten waaraan lactose is toegevoegd (zoals kant- en klare producten en kruidenmixen).
Net zoals bij het glutenvrije dieet, geldt ook bij het lactosevrije dieet dat u wel zuivelproducten nodig heeft om voldoende vitamines en mineralen binnen te krijgen. Dat betekent dat u lactosevrije zuivelvervangers zult moeten gebruiken. Voorbeelden van lactosevrije zuivelproducten zijn: sojamelk, sojayoghurt, lactosevrije melk en lactosevrije yoghurt. Bij een lactosevrij dieet kan een tekort aan eiwit, calcium en vitamine B2 optreden.
Symptomen van een tekort aan eiwit:
- spierafbraak en een verminderde spierkracht (op lange termijn)
- verminderde weerstand (op lange termijn)
Symptomen van een tekort aan calcium:
- botontkalking / osteoporose (op lange termijn)
Symptomen van een tekort aan vitamine B2:
- vermoeidheid
- huidafwijkingen (mondhoeken, tong en ontstekingen aan de neus)
Diarree
Diarree kan meerdere oorzaken hebben. Het kan bijvoorbeeld ook dat u een griepje onder de leden had/heeft. Echter, diarree is ook één van de klachten dat kan voorkomen bij coeliakie en lactose-intolerantie. Mogelijk heeft u toch nog een voedingsmiddel gegeten of gedronken dat gecontamineerd was met gluten en/of lactose.
Advies
Op basis van uw klachten (duizeligheid en licht in uw hoofd), is het mogelijk dat u een tekort heeft aan bijvoorbeeld ijzer en/of vitamine B12. Bovendien zou het kunnen dat u (gezien de diarree), ondanks uw strikte dieet, toch nog gluten of lactose heeft binnengekregen. Ik adviseer u om een afspraak te maken met een (gespecialiseerde) diëtist. Hij/zij kan meekijken met uw voedingspatroon. Het is belangrijk om te bekijken of uw voedingspatroon volwaardig is, of u de juiste vervangende producten gebruikt (in de juiste hoeveelheden) en of u misschien nog iets over het hoofd gezien heeft. Mogelijk adviseert hij/zij ook om te laten bloedprikken. Meten is weten. Het volgen van een glutenvrij- en lactosevrij dieet is immers niet simpel.
Linda Hogervorst is freelance diëtist en heeft een master’s degree in Nutrition and Health. Ze is eigenaar van de eenmanszaak Into Food. Inmiddels beantwoordt ze geen expertvragen meer voor Gezondheidsnet. Heb je een vraag over voeding? Stuur dan een mail naar voedingsdeskundige Patricia Schutte.
Heb je ook een vraag? Stel deze dan aan een van onze experts. Ga met spoedeisende vragen altijd naar je huisarts, daarvoor zijn de experts niet de aangewezen persoon. Ze stellen ook geen diagnoses. De overige voorwaarden vind je hier.
