Hoe vaak zou je je ogen moeten laten checken?

Getty Images

De meeste mensen gaan elk jaar tenminste een keer naar de tandarts, twee keer naar de huisarts en zo’n zes keer naar de kapper. Het is dan ook vreemd dat we twee van onze belangrijkste organen - onze ogen - links laten liggen als het om periodieke controles gaat. En die controle is wél nodig, zo blijkt uit onderzoekcijfers. Niet alleen om slecht zicht te ondervangen, maar ook om je ooggezondheid in de gaten te houden. Hoe vaak zou je eigenlijk je ogen moeten laten checken?

Keken wij Nederlanders al veel op allerlei schermpjes, sinds de coronacrisis is dat nog veel meer geworden. Uit onderzoek door Motivaction in opdracht van een grote optiek-keten blijkt dat volwassen Nederlanders gemiddeld maar liefst 5 uur en een kwartier achter een beeldscherm zitten; een stijging van maar liefst 14 procent! En thuiswonende kinderen doen daar met een gemiddelde schermtijd van 4 uur en 20 minuten niet echt voor onder.

De symptomen van slecht zicht

Die extra schermtijd heeft zijn weerslag op je ogen, zo waarschuwt onder andere het Oogfonds. Dat hoofdpijn, vermoeidheid en leesproblemen kenmerken van slecht zicht zijn, dat weten veel mensen wel. Maar dat een verminderd gezichtsvermogen ook concentratieproblemen en een onzeker gevoel in het verkeer met zich meebrengt, daarvan zijn minder mensen op de hoogte. Gevaarlijk; want dat kan natuurlijk levensgevaarlijke situaties op de weg veroorzaken. En toch negeren we de aanwijzingen dat onze ogen achteruit gaan het liefst. En dat geldt niet alleen voor mensen zonder bril of lenzen, maar zelfs voor mensen die al een bril of lezen dragen: 25 procent van hen stelt de periodieke oogmeting het liefste uit omdat ze er tegenop zien. Andere symptomen van verminderd zicht kunnen zijn: last van fel licht hebben, maar ook bijvoorbeeld jeuk tussen de ogen, stemmingswisselingen en een slecht evenwicht. Daar komt bij dat controle niet alleen nodig is om slecht zicht te ondervangen, maar ook gelijk een check is voor je algehele ooggezondheid. Als uit een normale oogmeting blijkt dat er aanvullend onderzoek nodig is om de gezondheid van het oog te onderzoeken, dan zal de opticien je namelijk adviseren naar een optometrist, oogarts of huisarts te gaan.

Hoe vaak hebben ogen een check-up nodig?

Dan kunnen we - zoals enkele van de ruim 2000 respondenten in het onderzoek deden - wel roepen dat 'het niet nodig is' of er gewoonweg 'niet van kwam', maar feit is dat je jezelf daar geen plezier mee doet en je omgeving ook niet (denk aan die medeweggebruikers). Sterker nog: je doet je ogen tekort als je ze niet regelmatig laat controleren. Periodieke oogcontrole is niets anders dan goed voor jezelf zorgen, net als dat eerdergenoemde tandartsbezoek of dat bezoekje aan de kapper. Het is niet voor niets dat deskundigen adviseren om elk jaar je ogen op te laten meten, ook als je al een bril of contactlenzen draagt. Je zicht kan namelijk verder achteruitgaan. Voor een oogmeting kun je naar een opticien of een optometrist, die zijn er ook bij de bekende ketens. Vergeet niet om hem of haar te vragen ook je oogdruk op te meten. Een verhoogde oogdruk kan namelijk een teken zijn van glaucoom, een oogziekte waaraan bijna 330.000 Nederlanders lijden en waar je in het begin niets van merkt, maar die wél tot blindheid kan leiden.

Laat een oogmeting doen bij opticien of optometrist als:

Je vermoedt dat je slechter bent gaan zien
Je een of meerdere van debenoemde symptomen uit dit artikel ervaart
Je het lettertype op je scherm of telefoon steeds groter zet
Je steeds meer licht nodig hebt bij het lezen of alleen bij daglicht leest
Je je boek of scherm steeds verder van je afhoudt
Je niet in het donker wilt rijden of je onzeker voelt tijdens het rijden
Je steeds meer vooraan gaat zitten bij presentaties of in de klas
Je minder actief deelneemt aan lessen of meetings

Ga naar een optometrist of oogarts als:

Je lichtflitsen ziet (ga dan direct)
Je ogen (of oog) constant zeer pijnlijk of geïrriteerd aanvoelen
Je zicht plotseling in een zeer snel tempo achteruit is gegaan
Je ogen plotseling zeer slecht tegen (zon)licht kunnen
Je plotseling constant dubbel of scheel ziet
Je ogen (of oog) plotseling rood geworden zijn
Je ogen (of oog) in aanraking is gekomen met een chemische stof
Er een bloeding in het oog is ontstaan

Het is bij oogklachten ook verstandig om naar de optometrist - en dus niet naar de opticien - te gaan als er een oogaandoening zoals maculadegeneratie of glaucoom in de familie voorkomt en bij bepaalde ziekten zoals diabetes mellitus.

En die kinderen dan?

Door het langdurig scherpstellen van de ogen op een punt dichtbij (zoals op een scherm) verandert de bolling van het oog. Die verandering is blijvend, bij kinderen groeien ogen in die verkeerde vorm door. Op termijn kunnen ze dan alleen nog maar goed naar iets van dichtbij kijken en minder goed in de verte. Daarom is het extra belangrijk dat ook kinderen goed voor hun ogen zorgen, tijdig de signalen herkennen en actie ondernemen. Toch blijkt uit het onderzoek dat slechts een schamele derde van de ouders actie onderneemt om de ogen van hun kinderen gezond te houden. Aan die verplichte online lessen kun je als ouders misschien weinig doen. Maar je hebt wel degelijk opties om de ooggezondheid van je kinderen te beschermen. Dat begint met zorgen dat zo'n scherm op tenminste een armlengte afstand staat en het scherm indien mogelijk te dimmen. Laat bij twijfel over het zicht van je kind altijd een oogmeting doen, zeker als een kind klaagt over hoofdpijn of leesproblemen. En hoewel 5 procent van de ouders bekend is met de 20-20-2 regel; is een schrikbarende 95 procent dat dus niet. En dat terwijl die 20-20-2 regel een hele simpele manier is om bijziendheid bij kinderen te helpen voorkomen. Het Oogfonds adviseert dit zelfs voor jongeren tot de 20 jaar. De cijfers staan voor na 20 minuten scherm- of leestijd, 20 seconden in de verte kijken en kinderen dagelijks 2 uur buiten te laten spelen. Naar buiten is trouwens ook voor volwassenen goed, zelfs als je de 2 uur niet haalt.