Trainen met weerstand
Een stabiel, evenwichtig en soepel lichaam, dat creëer je met pilates. De meeste mensen voeren hun training uit op een mat. Dat de allereerste pilatesles op een reformer, een soort machine, werd uitgevoerd, is dus niet erg bekend. Nu doet reformer pilates opnieuw zijn intrede. Is deze vorm van pilates effectiever dan de workout op de vloer? Gezondheidsnet probeerde het uit.
Joseph Pilates, de man achter deze trainingsmethode, ontwikkelde pilates om geblesseerde soldaten uit de Eerste Wereldoorlog te behandelen. Met de veren van een boxspring en een hoog patiëntenbed maakte hij de eerste reformer. De soldaten trainden hun spieren met de weerstand van de veren. Dit gebruikten ze tijdens verschillende oefeningen: zo konden zij revalideren.
Martelwerktuig
Als ik de ruime studio van Patricia Velasquez binnenloop, sta ik oog in oog met een reformer. Door alle kabels, banden en katrollen heeft het apparaat wel wat weg van een martelwerktuig. Ik slik: waarom was ik hier ook alweer aan begonnen? De reformer bestaat uit een smal bedframe en een platform, de carriage. Dat is het deel waar ik op moet gaan liggen. Het voeteneind zit vast met zes veren. Deze veren hebben allemaal verschillende spanningsniveaus en reguleren de weerstand van het apparaat.
Weerstand
Met die weerstand kan je spelen. Althans, dat doet pilatesdocente Patricia voor ons. Ik volg de pilatestraining samen met Fieke, een kwieke vrouw van 74 jaar. Fieke heeft in haar werkende leven veel gymleraren opgeleid en sport na haar pensioen zelf lekker verder. Ze kampt nu met een armblessure, reformer pilates is voor haar een revalidatietraining. Toch lijkt het alsof Fieke en ik dezelfde oefeningen uitvoeren. Ik duw met mijn linkerbeen de carriage naar achteren. Zij duwt met haar linkerbeen de carriage naar achteren. Ik voel een lichte trilling van inspanning door mijn lichaam gaan. In mijn linkerooghoek zie ik dat Fieke het er prima vanaf brengt. Mijn gedachten gaan over in hardloopjargon: nee, word ik er nu uitgelopen door een 74-jarige?
Voor iedereen
Patricia stelt me gerust. “Pilates is voor jong en oud, voor fitte en voor geblesseerde mensen. Het lijkt alsof je dezelfde oefening uitvoert, maar ik heb jullie verschillende veren gegeven. De veren bepalen de weerstand die je ondervindt tijdens de oefening.”
Dat betekent niet dat meer weerstand altijd uitdagender is. Soms moet je je juist verschrikkelijk inspannen met een lichte tegendruk. De les bestaat uit korte, intensieve oefeningen en de weerstand wordt per oefening lichter of zwaarder gemaakt.
Geen zweet
Na veertien jaar handbal ben ik gewend dat het zweet tijdens een training niet alleen van mijn voorhoofd gutst, maar ook op alle andere mogelijke plekken zijn uitweg vindt. Als ik op de helft van de pilatestraining uit gewoonte mijn voorhoofd af wil vegen, blijft mijn arm angstvallig droog. Doe ik niet hard genoeg mijn best? Ik besluit om bij de volgende oefening wat tempo in te zetten. Dat is niet helemaal de bedoeling. Patricia wijst me op het volgende: reformer pilates voer je pas goed uit als je langzame bewegingen maakt. Zweten is dus niet nodig om resultaat te zien en te voelen.
Powerhouse
Tijdens de les zijn we voortdurend bezig met de kern van het lichaam, ons ‘powerhouse’. Je traint vooral de kleine spiergroepen, dat zijn de spieren die je vaak vergeet. Ze zitten zelfs onder je ‘sixpackspieren’. Hoewel ze niet heel zichtbaar worden met frequente training, zijn ze toch heel belangrijk. Een sterke kern geeft je met iedere activiteit meer kracht en balans. Door de oefeningen verbeter je je core-stability en bouw je aan een betere houding. Reformer pilates is dus ook een heel goede manier om blessures in de toekomst te voorkomen.
Revalideren
Als je al een blessure hebt, kun je de reformer pilatestraining gebruiken als revalidatie. Dat zag ik met eigen ogen tijdens mijn training met Fieke en haar armblessure. Ook als je herstellende bent van een hernia, kun je trainen zonder dat je je rug belast.
Patricia laat zien hoe dit in zijn werk gaat. Ze wijst naar de twee blokken aan de bovenkant van de carriage. Mijn hoofd ligt tussen de blokken in. “De machine isoleert je spieren. Je blijft op je rug liggen, waardoor je deze minder belast. Daarnaast hoef je je eigen gewicht niet te dragen. Hierdoor kan het lichaam zich focussen op de spier(groep) die op dat moment wordt getraind.”
Blijven ademen
Patricia pakt de pilatesringen erbij. Fieke en ik moeten – terwijl we onze benen stijf in de lucht houden en onze buik aanspannen – kracht zetten door de ring in te drukken. De oefening wordt uitgebreid. Ik moet mijn benen hoog de lucht in gooien, om ze vervolgens iets naar beneden te bewegen. “Houd je buik nog iets meer in, alsof je je navel wilt laten verdwijnen, zo ja!” Ondertussen geeft Patricia veel aanwijzingen en tips. “Adem in als je je benen naar beneden zwaait… adem uit als je je benen weer omhoog gooit…” Als ze over het ademhalen begint, doe ik maar wat. Mijn hoofd houdt zich veel meer bezig met de ring die ik in moet drukken, mijn navel die ik moet laten verdwijnen en mijn benen die de lucht in moeten. Ademhalen op maat is dan nog best lastig.
Spierpijn
De les is afgelopen. Ik strik mijn veters opnieuw. Kan ik mijn handen al op de grond leggen zonder mijn benen te buigen? Ben ik al leniger? “Misschien heb je morgen veel spierpijn, misschien ook niet” roept Patricia vrolijk. Laat die misschien maar weg. De volgende dag voel ik spieren waarvan ik het bestaan voorheen nog niet wist. Ik voel me ook flexibeler en ik ben mij bewuster van mijn houding. De reformer pilatesles heeft zijn werk gedaan.
Patricia Velasquez danste bij het Nationale Ballet van México. Pilates heeft haar geholpen om een gezonde danscarrière op te bouwen. Nu is ze yoga- en pilatesdocent en geeft ze les in haar eigen studio in Utrecht, Studio Patricia. Ze geeft zowel reformer pilateslessen als pilates op de mat.
