Pillen als souvenir

Aan de Spaanse kust kun je zonder ooit een arts gezien te hebben een doosje antibiotica aanschaffen. Of twee. In Engeland vraagt niemand om een recept bij de aankoop van geneesmiddelen voor een te hoog cholesterol of een prostaataandoening. En in Italië zijn pilletjes met het hormoon melatonine (om beter te slapen) met veel hogere doseringen te koop dan in Nederland.

Dit zijn zomaar wat voorbeelden van de verschillen tussen landen als het gaat om vrij verkrijgbare geneesmiddelen. Wie op vakantie ziek wordt, zich bezeert, of uit nieuwsgierigheid een kijkje neemt in de schappen van de plaatselijke apotheek, merkt ze op.

Steeds minder verschillen

Bestaat er een duidelijk overzicht van welke middelen er in welke landen zonder recept te koop zijn? Nee, zegt Annemieke Horikx, apotheker bij de beroepsorganisatie van apothekers KNMP. Vroeger waren er grote verschillen binnen de Europese Unie. Maar die worden steeds kleiner, doordat de registratieprocedures van medicijnen zijn geharmoniseerd, legt zij uit. "Je kunt in alle EU-landen ongeveer hetzelfde assortiment aan vrij verkrijgbare geneesmiddelen kopen. Ik schat dat maar 10 tot 15 procent van land tot land verschilt."

Aan de Spaanse kust mag meer

Wat bepaalt of een middel in Nederland vrij verkrijgbaar is? Bernard Mauritz is directeur van de Nederlandse Vereniging van fabrikanten van zelfzorggeneesmiddelen en gezondheidsproducten Neprofarm. "Onze stelregel is dat middelen alleen vrij verkrijgbaar zijn als ze weinig bijwerkingen hebben en bedoeld zijn voor kortdurende klachten die ook vanzelf over zouden gaan. In andere landen gaan ze daar weer heel anders mee om."

Dat weet ook Maarten Vasbinder, huisarts in het Spaanse Moraira, aan de Costa Blanca. "Ik werk hier nu 23 jaar en heb zoveel Nederlanders gezien die antibiotica mee terug naar huis nemen. Niet slim, maar ik kan er niks tegen doen. Het is vechten tegen de bierkaai." Officieel mogen ook in Spanje antibiotica niet zonder recept worden verkocht. In de grote steden houden apothekers zich daar meestal keurig aan, maar in de praktijk blijkt het aan de kusten vaak anders te gaan. Daar kun je van alles kopen bij de apotheek zonder recept, ontdekte Vasbinder. Tot antidepressiva en zelfs antipsychotica aan toe. "Voor erectiemiddelen en slaapmiddelen heb je wel een recept nodig, soms zelfs je paspoort", vertelt hij. "Dat zal wel met de kerkelijke moraal te maken hebben."

Medicijnen zonder recept kopen in het buitenland? 5 tips:

1. Ga naar de apotheek
Zoek niet naar een drogist op vakantie; dat is een uniek Nederlands instituut. In het buitenland zijn er veel meer apotheken dan bij ons. In sommige landen, zoals Engeland, Denemarken en Polen, verkopen ze net als in Nederland bepaalde zelfzorgmiddelen in de supermarkt.

2. Vertaal de bijsluiter
Spaans, Italiaans, Turks; een onbegrijpelijke bijsluiter? Vraag de apotheker de naam van de werkzame stof op te schrijven. Wie een smartphone bij zich heeft of naar een internetcafé gaat, kan dan met even googlen op die stofnaam al veel informatie vinden over dit medicijn. Op zelfzorg.nl staan verpakkingen van de Nederlandse producten afgebeeld (inclusief de originele bijsluiter). Handig om te vergelijken met verpakkingen die in het buitenland te koop zijn. En wie op apotheek.nl de stofnaam intypt, kan te weten komen wat voor soort medicijn het is en de bijsluiter lezen. Belangrijk, zeker voor mensen die al andere geneesmiddelen gebruiken. Want gaan die wel goed samen met dit vrij verkrijgbare medicijn?

3. Neem niet te veel mee terug
Geneesmiddelen (al dan niet op recept) 'voor eigen gebruik' mogen vanuit het buitenland in beperkte mate worden ingevoerd.  Treft de douane meer aan, dan kunnen de geneesmiddelen in beslag worden genomen. Dat gebeurt per jaar zo’n 225 keer.

4. Denk niet: dat koop ik daar wel
Neem geneesmiddelen die je echt nodig hebt op vakantie, gewoon mee uit Nederland. Voor iets wat bij ons vrij te koop is, kan in andere landen een recept nodig zijn.

5. Overleg met de huisarts of apotheek
Weer thuis? Laat de huisarts of apotheek weten welke geneesmiddelen je in het buitenland hebt gebruikt of daarvandaan hebt meegenomen. Zo kunnen zij in de gaten houden of het gebruik in jouw geval veilig is en kijken of de medicijnen nog nodig zijn.