Is zwemmen in buitenwater gevaarlijk?
Zwemmen in vervuild water kan gevaarlijk zijn en je kunt er flink ziek van worden. Gezondheidsnet beantwoordt zeven vragen over waar je wel en niet mag zwemmen en waar je vooral op moet letten.
1. Waar mag je buiten zwemmen?
Natuurlijk in zwembaden. Daarnaast kun je zwemmen in open water, zoals in zee en meertjes. Daar moet je wel extra alert zijn: dat het water er helder uitziet, wil niet altijd zeggen dat het een veilige zwemplek is. Je kunt het beste alleen het water in gaan op officieel aangewezen zwemwaterlocaties. Daar wordt de waterkwaliteit en veiligheid in de gaten gehouden.
2. Waarom is zwemmen in buitenwater gevaarlijk?
Buitenwater kan onveilig zijn door stroming, scheepvaart, glasscherven en andere rommel op de bodem, slecht zicht onder water of kuilen in de bodem. Daarnaast kan het water verontreinigd zijn met chemische stoffen, bijvoorbeeld olie. En dan dreigt er ook nog gevaar van ziekmakende bacteriën.
3. Welke ziekten kun je ervan oplopen?
Aardig wat. Misselijkheid, braken en diarree zijn veel voorkomende klachten wanneer iemand water inslikt dat bijvoorbeeld verontreinigd is met bacteriën uit de ontlasting van mensen (zoals colibacteriën en fecale streptokokken). Cyanobacteriën (blauwwieren) komen van nature vaak in buitenwater voor en kunnen maag-darmontstekingen, huidklachten en ernstige schade aan de lever veroorzaken.
Niet heel schadelijk, maar wel veel voorkomend, is een bacterie die oorontsteking veroorzaakt (pseudomonas aeruginosa). De bacteriesoort leptospiren wordt overgebracht via urine van ratten en kan leptospirose (waaronder de ziekte van Weil, met als gevolg geelzucht, leverontsteking en soms hersenvliesontsteking) veroorzaken. Schistomosen (parasieten van poelslakken) geven jeuk aan de huid. Tot slot moet je oppassen voor botulisme. Boosdoener is een gevaarlijke bacterie (clostridium botulinum) die gifstoffen uitscheidt die de zenuwen aantasten. In Nederland moeten dode watervogels en vissen, waarin deze bacterie kan voorkomen, snel geruimd worden.
4. Waar moet ik in ieder geval níet zwemmen?
Mijd natuurwater dicht bij rioolwaterzuiveringen en bij plekken waar het riool overloopt bij hevige regenval. Of natuurwater waarin fabrieken warm koelwater hebben geloosd, want daarin kunnen amoeben (eencellige organismen) zitten die hersenontsteking veroorzaken. Houd je verre van water waarop laagjes drijven die op groenblauwe olie lijken, want dat kan cyanobacteriën bevatten. En waag je niet in water met dode eenden of vissen, want daarin kan de botulinebacterie gedijen.
5. Wie moeten er extra oppassen?
Iedereen die veel in natuurwater verblijft (zoals duikers en surfers), mensen die makkelijk water inslikken (kleine kinderen, patiënten met een slikstoornis), personen met een slechtere afweer (zoals zeer oude mensen) en mensen met open wondjes. Om de infectiekans te verlagen, is het voor iedereen aan te bevelen om je na het zwemmen met kraanwater af te spoelen en je goed af te drogen.
6. Wie controleert of het water in orde is?
Tijdens het badseizoen (van 1 mei tot 1 oktober) controleert de provincie elke 14 dagen het water op de officiële zwemplekken.
7. Waar vind ik informatie over natuurzwemwater?
Bij officiële zwemplekken staat een lichtblauw informatiebord, met daarop rechtsonder de kwaliteitsklasse (3, 2, 1 of 0 sterren of onbekend). Dat is een vierjaargemiddelde. Als de actuele waterkwaliteit onvoldoende is, dan zie je dat op een smal bord onder het algemene informatiebord aangegeven.
Op zwemwater.nl, de gezamenlijke website van Rijkswaterstaat, de provincies en de waterschappen, vind je de laatste informatie over de hygiëne en veiligheid van officiële buitenzwemplekken.
