Zweepslag: scheurtje in een spier

Bij een zweepslag schiet er ineens een scheur in een spier. De scheur is meestal klein: 1 tot 3 centimeter. Vaak scheuren er ook bloedvaatjes en ontstaat er een bloeduitstorting in de spier.

Mannen hebben vaker last van een zweepslag dan vrouwen. Net als sporters van middelbare leeftijd. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de spieren minder flexibel worden en veranderen met het ouder worden. Sporten waarbij de kans op een zweepslag het grootst is, zijn voetbal, tennis, basketbal en hardlopen.

Plotseling

Een zweepslag komt meestal voor bij plotselinge krachtinspanning. Sporten en fietsen zijn vaak de boosdoeners: bijvoorbeeld bij het snel wegrennen, springen of versnellen. Een zweepslag kan echter ook ontstaan als je normaal aan het wandelen bent of stilstaat. De kans op een zweepslag is groter als je gaat sporten met onvoldoende opgewarmde spieren.

Je herkent een zweepslag aan een harde tik of knappend gevoel. Tegelijkertijd krijg je scherpe stekende of brandende pijn. Sommige mensen worden zelfs draaierig of misselijk van de pijn. Lopen is lastig en pijnlijk. Soms ontstaat een zwelling of blauwe plek.

Koelen

Direct na het blesseren is het van groot belang om de aangedane plek te koelen en omhoog te leggen. Zeker de eerste 24 uur is dat nodig. Koelen kan met ijs in een zak of een ice-pack. Wikkel het ijs wel in een doek om bevriezing van de huid te voorkomen. Vaak zorgt koelen voor verlichting van de klachten. Je kunt dit meerdere keren per dag 10 tot 15 minuten doen. Een drukverband kan daarnaast wat stevigheid geven, maar versnelt de genezing niet.

Bewegen

Na een zweepslag is rust belangrijk, maar hetzelfde geldt voor beweging. Als je direct of na een of twee dagen weer kunt lopen zonder pijn, is het geen ernstige zweepslag en zijn er verder geen maatregelen nodig. Wees met sport wel nog extra voorzichtig. Blijft de pijn? Leg je been dan omhoog als je gaat zitten en gebruik krukken zo lang lopen pijn doet.

Probeer elke dag of je iets meer kunt: op het been leunen, staan, lopen, fietsen. Een lichte hakverhoging in de schoen geeft dan vaak uitkomst. Oefeningen kunnen ook helpen. Draai bijvoorbeeld rondjes met je voet of trek de voet voorzichtig op en druk hem weer naar beneden. Als je pijn ervaart, moet je stoppen. Een lichte gevoeligheid mag wel.

En verder?

Bij een zweepslag heeft fysiotherapie over het algemeen weinig zin. Lukt het je niet om zonder begeleiding te oefenen of is de zweepslag te pijnlijk om wat te doen, dan kan fysiotherapie je wel ondersteunen. Bij veel pijn kun je een pijnstiller gebruiken: kies in eerste instantie voor paracetamol. Werkt dat onvoldoende? Probeer dan in overleg een andere pijnstiller.

Een zweepslag herstelt in principe vanzelf. Een klein scheurtje kan in twee weken genezen. Bij een grotere scheur duurt het herstel acht tot twaalf weken. Op de plek van de scheur ontstaat littekenweefsel; soms voel je een bobbeltje. De spier is hierdoor niet zo sterk meer als voorheen en de kans op een nieuwe scheur is groter. Sporten moet je dan ook geleidelijk opbouwen.

Voorkomen

Helaas is een zweepslag niet altijd te voorkomen. Wel kun je het risico verminderen door aandacht te besteden aan een goede warming-up en cooling down. Een goede opbouw van trainingen is ook belangrijk, net als gebruik van goed materiaal. Sportschoenen met demping kunnen bijvoorbeeld helpen om blessures te voorkomen.

Naar de dokter

Als er na twee tot drie weken nog geen verbetering optreedt, is het goed om even contact op te nemen met je behandelend arts. Ditzelfde geldt als de pijn elke dag erger wordt of als je merkt dat je been pijnlijker en dikker wordt. Zeker als deze klachten ontstaan na enkele weken kan dit wijzen op een trombosebeen. Bij klachten aan de tenen - niet meer goed kunnen bewegen of geen gevoel - moet je ook direct een arts raadplegen.