Zo moet je koelen

Bij een acute blessure, zoals een verstuikte enkel of spierscheur, ontstaat er vaak een bloeduitstorting en zwelling. Bij een bloeduitstorting zijn vaatjes gescheurd en door te koelen breng je dit zo snel mogelijk tot stilstand. Daarbij kan koelen zorgen voor een afname van de pijn en zwelling. De kou verdooft de pijn, stimuleert vochtafvoer en gaat vaatverwijding tegen waardoor er niet meer bloed naar de aangedane plek kan stromen.

Als er sprake is van een botbreuk of wanneer je bloedt dan moet je koelen achterwege laten.

Hoe koel je?

Je kunt het beste koelen met een speciale coldpack, maar ijsblokjes in een plastic boterhamzakje werken ook prima. Pak het koelinstrument wel goed in met bijvoorbeeld een theedoek of T-shirt zodat de huid niet direct in aanraking komt met de kou. Dit voorkomt bevriezing van de huid.

Koel niet langer dan 15 tot 20 minuten. Als je langer koelt, probeert het lichaam de kou te compenseren door extra bloed naar de plek te sturen en dat wil je juist voorkomen. Korter is echter ook niet goed. Als je kort koelt, krijg je namelijk direct na het koelen een bloedvatverwijding. Na die 20 minuten, moet je zeker 40 minuten niet koelen.

De aangedane plek onder stromend water houden wordt soms ook aangeraden, maar dit lijkt niet verstandig. Het is sowieso lastig om koelen op deze manier 20 minuten vol te houden en daarbij bevordert stromend water juist de doorbloeding. Je kunt het getroffen lichaamsdeel beter in een bak met water plaatsen en hier af en toe koud water aan toevoegen. Koelen mag nooit pijn doen

Wanneer koel je?

Soms kun je na het ontstaan van een blessure niet direct koelen. Vaak is het dan op een later moment ook nog zinvol om te koelen. Daarbij kun je de eerste 24 tot 48 uur na het letsel het koelen blijven herhalen. Langer heeft geen zin, want dan start het herstel. Drie keer per dag zo’n 20 minuten is voldoende om de pijn te dempen en de vochtafvoer te stimuleren. Daarbij zorgt het ook dat je de aangedane plek voldoende rust geeft.

Is het altijd goed?

Of koelen ook echt het herstel bevordert dat is nog niet wetenschappelijk bewezen. Het effect is lastig te meten. Er zijn zelfs experts die denken dat koelen het proces van de ontstekingsreactie, en daarmee het herstel, vertraagt. Ook zorgt koelen ervoor dat je minder pijn voelt, terwijl pijn er juist voor kan zorgen dat je niet gaat sporten en je lichaam de nodige rust gunt.

Bij een acute blessure met zwelling en verkleuring kan koelen over het algemeen geen schade toebrengen. Datzelfde geldt voor een plek die warmer aanvoelt dan de rest of bij kloppende pijn. Bij spierpijn of -stijfheid wordt over het algemeen warmte aangeraden. Het belangrijkste is dat dat het goed voelt. Pijn mag in ieder geval niet erger worden. Bij twijfel kun je het beste een arts raadplegen.