Steeds terughoudender met opereren
Natasja Maandag is anesthesioloog en pijnspecialist in de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. “Pijn is een alarmsignaal van de hersenen”, zegt ze. “Als die alarmknop verkeerd staat afgesteld en pijn de alarmfunctie verliest, dan wordt deze chronisch. Soms is de oorzaak van de pijn duidelijk en kun je die aanpakken. Maar soms blijft de pijn, zonder verklaarbare reden. Hoe ziet Maandag de toekomst?
‘We zijn steeds terughoudender met opereren’
Het klinkt gek, maar de grootste vooruitgang op het gebied van pijnbestrijding is dat we steeds terughoudender zijn met opereren, bijvoorbeeld bij rugpijn. In lang niet alle gevallen blijkt een operatie namelijk noodzakelijk. Rust roest, zegt men niet voor niets. Vaak zit de oplossing in het ‘gewoon’ blijven bewegen. Maar doseer het wel. Accepteer dat je, als je ouder wordt, niet alles meer kunt wat je vroeger wel kon.”
Opiaten, zoals morfine, zijn volgens Maandag geen oplossing. “Sterker nog, ze kunnen de pijn tijdelijk verlichten, maar op lange termijn onderhouden ze diezelfde pijn ook.”
Neuromodulatie
Een vaak goed werkende behandeling tegen bepaalde soorten chronische pijn heet neuromodulatie. “Er bestaan verschillende methoden, zoals TENS, met plakkers over de huid. Deze geven prikkels af in het huidgebied. Net als pijn komen ook deze prikkels als signalen bij de hersenen binnen. Daardoor worden de hersenen afgeleid van de echte pijn. Een variant daarvan is de peperpleister. Die geeft een sensatie af als chilipeper op je tong.”
Ook een neurostimulator werkt op die manier. “Dit is een electrode met een lokale accu, die vooral veel gebruikt wordt bij aanhoudende uitstralingspijn na rugchirurgie. Na een positieve proeftijd wordt deze accu bij een patiënt ingebracht in de bil. De neurostimulator werkt als een pacemaker: er worden voortdurend elektrische signalen naar het brein verstuurd. Je houdt het brein als het ware voor de gek. Dit idee bestaat al langer, maar de apparaatjes worden steeds kleiner en geavanceerder en ze gaan ook steeds langer mee.”
Ten slotte spelen leefgewoonten volgens haar een belangrijke rol. “Pijnbehandeling heeft weinig nut zonder tegelijk aan zingeving en een gezonde leefstijl te werken. Bij gewrichtspijn helpt het bijvoorbeeld om af te vallen.”
Dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine januari 2021. Abonnee worden van het blad? Dat doet u in een handomdraai!
- Plus Magazine
