Lage rugpijn: blijf in beweging

Wat is lage rugpijn?

Lage rugpijn is geen aandoening op zich, maar een klacht die verschillende oorzaken kan hebben. Er zijn dan ook veel verschillende soorten pijn in de onderrug. In negentig procent van de gevallen blijft de oorzaak onbekend. Men vermoedt dat de spieren, botten en banden in de rug om een of andere reden niet meer goed samenwerken en men spreekt dan van aspecifieke rugpijn. Deze kan plotseling optreden, maar ook geleidelijk toenemen. Bij de meeste mensen gaan de klachten binnen vier weken vanzelf over, mits zij in beweging blijven. Duren de klachten langer, dan kan fysiotherapie of een andere vorm van oefentherapie helpen.

Bij specifieke lage rugpijn is de oorzaak wel bekend. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om een rughernia, waarbij een zenuw in de lage rug bekneld is geraakt, meestal door een uitpuilende tussenwervelschijf. Dit zorgt voor pijn, tintelingen en krachtverlies in bijvoorbeeld de benen. Een andere vorm van lage rugpijn is ischias, waarbij de ischiaszenuw onder druk is komen te staan. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Andere oorzaken van specifieke pijn in de onderrug zijn wervelverzakking door osteoporose (brozer worden/vervorming van de botten, in dit geval wervels), gebroken of verschoven wervels, bekkeninstabiliteit of klinische instabiliteit van de lage rugwervels, slijtage aan de kleine gewrichten of tussenwervelschijven, gewrichtsverstijving tumoren of de ziekte van Bechterew (chronische ontsteking van de gewrichten in de wervelkolom). Sommige van deze problemen kunnen verholpen worden met oefentherapie. In sommige gevallen is een operatie noodzakelijk om zulke aanwijsbare problemen in de onderrug te verhelpen.

Oorzaken van lage rugpijn

Aspecifieke lage rugpijn wordt vaak veroorzaakt door een samenspel van verschillende factoren, zoals:

• zware lichamelijke arbeid
• veel tillen (op een onverantwoorde manier)
• een verkeerde houding tijdens werken of slapen
• overgewicht
• lange autoritten
• veel draaien en/of buigen van de rug
• bovenmatig veel stress

Specifieke lage rugpijn wordt vaak veroorzaakt door schade aan de wervels, gewrichten, tussenwervelschijven of banden door ongelukken en blessures of slijtage en veroudering.

Symptomen lage rugpijn

Lage rugpijn gaat meestal gepaard met de volgende symptomen, maar kan per persoon sterk verschillen, afhankelijk van de oorzaak:

• (vaak zeurende) pijn in de onderrug, die kan uitstralen naar de billen en benen
• stijfheid in de onderrug, vooral na het slapen of lang stilzitten
• moeite om sommige houdingen aan te nemen
• extra pijn bij bepaalde bewegingen of tillen

De volgende symptomen kunnen duiden op specifieke lage rugpijn, dus met een aanwijsbare oorzaak:

• continu hevige pijn, in iedere houding
• een doof gevoel tussen de benen
• zweten, duizelig zijn en het gevoel hebben flauw te vallen
• krachtverlies of tintelingen in (een van) de benen
• niet meer kunnen plassen
• juist urine verliezen
• hevige pijn hebben in één been

In deze gevallen is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Ook als je recent geopereerd bent of een injectie in je rug hebt gehad. Als je eerder kanker hebt gehad, of als de pijn is veroorzaakt door een val is het ook verstandig om medische hulp te zoeken. Langdurig gebruik van ontstekingsremmers of drugs kunnen ook lage rugpijn veroorzaken.

Hoe wordt de diagnose lage rugpijn gesteld?

Ga je met pijn in de onderrug naar je huisarts, dan zal deze door vragen te stellen over de duur, aard en ernst van je klachten en je levensstijl proberen vast te stellen wat de oorzaak is. Ook kan de arts kijken naar hoe je rug beweegt en bij welke bewegingen je pijn voelt. Vermoedt hij of zij dat het gaat om aspecifieke rugpijn, dan is er verder weinig onderzoek nodig. Het maken van röntgenfoto's, CT-scans of MRI-scans levert meestal geen bruikbare informatie op, dat is alleen nuttig als je arts vermoedt dat het gaat om specifieke lage rugpijn, waarbij de oorzaak aan te wijzen en misschien ook gericht te behandelen is. Op een röntgenfoto of scan kan de arts eventueel zien of er sprake is van een gebroken of verschoven ruggenwervel, een hernia, een ingezakte tussenwervelschijf of een tumor.

Risicofactoren / -groepen

Lage rugpijn komt meestal voor bij volwassenen, doorgaans meerdere keren in een mensenleven. De eerste keer doet zich vaak voor tussen het 20e en 50e levensjaar. Ouderen behoren tot de risicogroepen voor specifieke lage rugpijn, omdat bij hen eerder sprake is van slijtage aan de wervelkolom. Zwangere vrouwen behoren tot de risicogroepen omdat zij een groter risico hebben op bekkeninstabiliteit. Vrouwen die al in de overgang zijn (geweest) behoren ook tot de risicogroepen, omdat zij meer kans hebben op osteoporose, een oorzaak van ingezakte tussenwervelschijven.

Enkele risicogroepen voor aspecifieke rugpijn zijn mensen met een zittend beroep, mensen die zware lichamelijke arbeid verrichten of intensief sporten, mensen met overgewicht, mensen met de ziekte van Bechterew of andere vormen van reuma.

Enkele risicofactoren voor lage rugpijn zijn:

• een verkeerde slaap- of werkhouding
• veel stress
• verkeerde bewegingen maken, zoals op onverantwoorde wijze tillen

Behandeling van lage rugpijn

In negentig procent van de gevallen van lage rugpijn is de oorzaak niet precies aan te wijzen. Daardoor is gerichte behandeling ook lastig. Je krijgt vooral het advies om in beweging te blijven. Soms kan het helpen om met paracetamol de pijn te verminderen, als je daardoor makkelijker kunt bewegen. Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID's, zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac) kunnen veel bijwerkingen hebben als je ze inneemt en zijn bij mensen ouder dan zestig, mensen met maag-, darm-, hart-, vaat- of nierklachten niet aan te raden. Vraag ook eerst advies van je huisarts als je al medicijnen gebruikt voor een andere aandoening. Het gebruik van spierverslappers voor lage rugpijn wordt ook afgeraden, omdat ze niet helpen, maar wel bijwerkingen kunnen geven.

Vermoed je dat stress en spanning je pijn veroorzaken, dan kun je cursussen of therapieën volgen om meer rust en ontspanning te creëren in je leven.

Heb je al meer dan drie maanden last van lage rugpijn, dan spreekt men van chronische pijn in de onderrug. Je kunt dan baat hebben bij fysiotherapie of een andere vorm van oefentherapie. Soms is dit ook gunstig voor specifieke lage rugpijn. In andere gevallen is een operatie de enige manier om het probleem te verhelpen.

Prognose

Lage rugpijn komt veel voor. Meestal is er geen oorzaak voor te vinden en is er geen ernstige oorzaak. De klachten gaan dan vaak vanzelf over als je in beweging blijft en eventueel hulp krijgt van een fysiotherapeut. Is er sprake van specifieke lage rugpijn, dan kan de oorzaak wel ernstiger zijn. In veel gevallen kan een operatie helpen.