Botontkalking, droge huid en vaginale klachten
Een droge huid, pijn bij het vrijen, nachtzweten, opvliegers en gewichtsveranderingen. Het kunnen allemaal overgangsverschijnselen zijn. 5 veelgestelde vragen beantwoord.
1. Zijn overgangssymptomen herkenbaar?
Dat is makkelijker voor vrouwen die de pil niet gebruiken dan voor hen die dat wel doen. Als je niet aan de pil bent: de menstruatie begint te veranderen, blijft eerst langer uit en wordt vervolgens onregelmatiger. Sommige vrouwen hebben ook al vrij snel last van opvliegers.
Wie er zeker van wil zijn dat ze in de overgang zit, kan bij de huisarts een bloedonderzoek laten doen. Dit onderzoek meet de zogenaamde hormoonspiegelwaarden. Aan het begin van de overgang zijn deze waarden afwijkend. Uit bloedonderzoek kan dus blijken dat de overgang begonnen is. De huisarts zal dit onderzoek overigens alleen uitvoeren als daar een duidelijk aanleiding toe is (bijvoorbeeld bij vrouwen die extreem jong klachten hebben).
Wie de pil slikt, merkt weinig van de overgang tijdens de drie slikweken. De hormonen laten het lichaam denken dat je nog in de vruchtbare levensfase zit. Dat is anders tijdens de pilvrije week. Wie in de overgang komt, kan tijdens die week de bekende overgangsverschijnselen krijgen, zoals bijvoorbeeld opvliegers of nachtzweten.
2. Ik heb pijn bij het vrijen. Ben ik in de overgang?
Een droge vagina is een overgangsverschijnsel. Door de afname van het vrouwelijke hormoon oestrogeen wordt er weinig of geen vaginaal slijm meer geproduceerd. Bovendien wordt de buitenste cellaag van de huid dunner. Hierdoor wordt de vagina minder 'nat', ook al ben je opgewonden. Een glijmiddel of vaginale gel kunnen uitkomst bieden. Forceer in ieder geval niets, want dan wordt vrijen alleen maar pijnlijker. Je vagina is bovendien gevoeliger voor infecties.
Heb je een branderig gevoel of urineverlies; ga dan even langs de huisarts. Ongeveer de helft van alle vrouwen tussen de 50 en 75 jaar krijgt te maken met plasproblemen, dus het is niets om je voor te schamen.
3. Mijn huid is droger en gevoeliger
Dat klopt. Wanneer het oestrogeengehalte afneemt, ervaren veel vrouwen een droog en trekkerig huidgevoel. Door de veranderende hormoonhuishouding verdwijnt geleidelijk het zogenoemde collageen, dat meespeelt bij de elasticiteit van spieren en huid. De huid wordt dunner, de veerkracht neemt af. Ook het haar wordt slapper en dunner. Rimpels worden dieper. Spieren slinken en de botten worden kwetsbaarder doordat het kalkgehalte afneemt. Hierop kun je inspelen met onder andere veel beweging, goede huidverzorging en de juiste voeding.
4. Loop ik extra risico op hart- en vaatziekten?
Ja, dat is een feit. Oestrogenen bieden bescherming tegen risico’s op botontkalking en hart- en vaatziekten. Waarschijnlijk is de afname van dit hormoon tijdens de overgang de reden waarom vrouwen meer risico lopen op bijvoorbeeld een hartinfarct of een hersenbloeding. Ruim 40 procent van de vrouwen boven de 60 jaar sterft aan hart- en vaatziekten. Goede voeding, voldoende lichaamsbeweging, weinig stress en een goed gewicht beschermen tegen hart- en vaatziekten. Gezond leven verbetert de bloeddruk, het cholesterol en de glucosepiegel.
5. Hoe zit het met botontkalking?
Osteoporose betekent letterlijk 'poreus bot'. Het is een aandoening waarbij het bot langzaam steeds meer botmineralen verliest, vooral kalk. Hierdoor wordt het botweefsel steeds minder sterk. Vanaf de overgang verloopt de botafbraak bij vrouwen steeds sneller. En ook in dit geval geldt: voorkomen is beter dan breken. Belangrijk zijn vooral: goede voeding (met voldoende calcium en vitamine D), voldoende beweging, niet roken en weinig alcohol gebruiken.
Gezond Gesprek met Dorenda van Dijken
Dorenda van Dijken is al 25 jaar gynaecoloog in het OLVG in Amsterdam en voorzitter van de Dutch Menopause Society. In onderstaande aflevering van de podcast Gezond Gesprek vertelt ze wat de overgang is, wat je kunt verwachten, wanneer je naar de dokter moet én of hormonen slikken een goed idee is. Luisteren! Ook als je partner, moeder of zus in deze leeftijdsfase zit.
