Gezichtsvermogen verbeteren met de Batesmethode?

Prof. dr. Ger van Rens van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (het NOG, de wetenschappelijke vereniging van oogartsen), Guido van Mierlo van VrolijkWeerZien en Dorry de Kruiff van de Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden (NVBS) geven hun mening.

De Batesmethode

William Bates (1860-1931) was een Amerikaanse oogarts die ervan uit ging dat je een juiste kijkgewoonte kunt aanleren. Hij stelde dat een aantal typen gewoontespanning, waarvan de oorsprong in de geest ligt, verantwoordelijk is voor aandoeningen als bijziendheid en verziendheid, maar ook voor aandoeningen als staar, glaucoom en ziektes aan oogzenuw en netvlies.

Volgens zijn methode zouden oogproblemen en brilsterktes verminderen of verdwijnen als de patiënt zijn spanningen vermindert, er een gezonde levenswijze op nahoudt en (oog)oefeningen doet.

Prof. dr. Ger van Rens van het NOG, en verbonden aan het VUmc Amsterdam en het Elkerliek ziekenhuis Helmond: "Als er een methode was om beter te leren zien, dan zou toch niemand meer een bril dragen?"
"Het is absolute onzin om te zeggen dat door de Batesmethode brilsterktes afnemen of brillen zelfs overbodig worden. Ook oogaandoeningen en oogziekten genezen er niet door. Zo'n methode is gebaseerd op een zelfverzonnen theorie, zonder logica of wetenschappelijk bewijs. Als deze methode zou helpen, zou niemand meer een bril dragen."

"Ze schermen ook met stress, overgang of ouder worden om allerlei klachten aan op te hangen. De realiteit is dat wereldwijd de meeste mensen een bril of contactlenzen nodig hebben, dus ook de natuurvolkeren. Het gaat er niet om of brillen in een bepaald land verkrijgbaar zijn, maar of ze nódig zijn."

"Voor deze stelling is wel wetenschappelijk onderbouwd bewijs. Je ziet de laatste eeuwen een toenemende bijziendheid. Dit wordt onder andere veroorzaakt doordat de mensen langer worden, waardoor ook het oog langer wordt. Dat heeft invloed op de kromming van het hoornvlies en de brekingsindex van de lens."

"Ook zijn we onze ogen anders gaan gebruiken. Door naar school te gaan, moeten we veel meer van dichtbij kijken. En recent is er het frequente computergebruik. Bijziendheid is dus eigenlijk een tol van onze beschaving. Daarnaast speelt genetische aanleg een grote rol. Eskimo's bijvoorbeeld blijken het bijziendste volk ter wereld te zijn."

"Ik heb een 1988 een studie gedaan naar bijziendheid bij Eskimo's en een van de uitkomsten is dat het aantal brildragers explosief steeg na de Tweede Wereldoorlog. Oorzaak: men ging naar school. Bovendien is bijziendheid bij Aziatische volkeren in aanleg aanwezig. Blanken hebben die aanleg minder en donkere mensen het minst."

"Dus om terug te komen op de Batesmethode: deze werkt niet. Natuurlijk zijn er mensen die beweren dat ze door deze methode van hun bril af zijn of een andere brilsterkte hebben gekregen. 99,9 procent van de oogartsen zal zeggen dat dit komt omdat men dan sowieso al rondliep met een bril die niet klopt, waardoor de ogen niet optimaal kunnen functioneren. Dat is verbazingwekkend vaak het geval."

"Volg je dan zo'n methode en ga je daarna naar een oogarts of optometrist om de sterkte te laten meten, dan is die 'ineens' anders. Dat klopt. Maar die andere sterkte was toch al nodig en dat heeft niets met een methodiek te maken."
www.oogheelkunde.org, www.elkerliek.nl

Guido van Mierlo van VrolijkWeerZien: "Je zienswijze is je levenswijze."
"Dr. Bates zei het negentig jaar geleden al: alle organen kunnen genezen, dus ook je ogen. In de loop der jaren is de methode aangevuld met eigen bevindingen en moderne inzichten, maar dat ogen kunnen genezen blijft het uitgangspunt. Sinds de Tweede Wereldoorlog is het dragen van een bril een epidemie geworden. Dit wordt vooral veroorzaakt door onze onnatuurlijke manier van leven, zoals voortdurende spanning, maar ook het overmatig tv- en computergebruik, ons voedingspatroon en chronisch gebrek aan zonlicht."

"Ook emotionele problemen spelen een rol. Bij kinderen kan spanning op de oogspieren slaan, waardoor de vorm van de oogbol verandert. Met als gevolg dat ze slechter gaan zien en een bril aangemeten krijgen. Hiermee wordt alleen aandacht gegeven aan het fysieke aspect en wordt voorbijgegaan aan de reden waarom het kind slecht is gaan zien. Het kind is veroordeeld om de rest van het leven een bril te dragen."

"Wij menen echter dat wazig zien niet door 'domme pech' komt, maar dat het een oorzaak heeft. Ons fysieke en geestelijk welzijn is van invloed op onze ogen. Door de oorzaak aan te pakken kun je je oogproblemen oplossen. We gebruiken de therapie van famillieopstellingen om de emotionele blokkade op te sporen die mensen verhindert om helder te zien."

"In een opstelling kun je op zoek gaan naar de boodschap van je ogen: 'Waarom zie ik slecht?'. Ogen representeren dikwijls aspecten van de persoonlijkheid. Bij een lui oog bijvoorbeeld, is er vaak een deel van je leven dat niet geleefd mag worden. De oogopstellingen zijn maar één aspect van onze methode. De basis is een meer natuurlijke levenswijze."

"Je kunt simpel zelf beginnen door een bril te nemen die een dioptrie minder is. Hierdoor train je je ogen om beter te kijken. Of zet 's morgens niet gelijk je bril op. Je merkt vaak dat je eigenlijk beter ziet dan je dacht."

"Veel van onze cliënten zijn gevoelige mensen die echt last van hun bril hebben. Door anders naar bepaalde aspecten in hun leven te kijken, kunnen hun ogen verbeteren. Zelf heb ik deze methode op 58-jarige leeftijd gevolgd, met een aanmerkelijke verbetering van mijn zicht als resultaat."

"Natuurlijk moet je met ernstige medische aandoeningen naar de dokter, maar veel oogafwijkingen kunnen met deze methode genezen of sterk verbeteren. Bewuster met je ogen omgaan is een eerste stap."
www.vrolijkweerzien.nl

Dorry de Kruiff, coördinator Voorlichting Onderwijs van de Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden (NVBS): "Er is een groot verschil tussen verkeerde kijkgewoontes en echte oogproblemen."
"Wij zouden het als vereniging heel erg vinden wanneer mensen op het verkeerde been worden gezet door de bewering dat een bepaalde methode slechtziendheid kan genezen. Dat kan niet, en dat gaat evenmin op voor het gebruik van voedingssupplementen."

"We zien liever dat slechtzienden energie steken in het leren omgaan met hun slechtziendheid. Dat is al moeilijk genoeg en slechtziendheid leidt niet zelden tot miscommunicatie en misverstanden. Slechtziendheid is een medisch probleem en kent vele vormen en gradaties. Je ziet het niet altijd aan iemands ogen. Merk je het wel, dan is het lastig inschatten hoe iemand slechtziend is."

"Vaak gaat het om meerdere aandoeningen tegelijk. Zo kan iemand bij daglicht misschien nog vrij goed zien, maar in het donker helemaal niets. Of de ene dag wordt er meer waargenomen dan de andere dag. Door glaucoom kan het zicht in de randen zijn weggevallen, zodat er alleen nog vanuit het midden kan worden gezien. Met zo'n visus kun je tegen een container aanlopen, terwijl je een muntje feilloos ziet liggen. Iemand met maculadegeneratie heeft daarentegen geen zicht in het midden, waardoor er gaten in het beeld ontstaan. Het lukt dan niet om anderen recht aan te kijken."

"Het idee van gerichte kijktraining om het zicht wat nog in tact is, de restvisus, zo effectief en optimaal mogelijk te gebruiken, zou ik wel willen meenemen. Dat gebeurt nog te weinig, en ik kan me voorstellen dat slechtzienden daarvan veel profijt zouden kunnen hebben. Het advies van de NVBS is wel om iets dergelijks altijd in overleg met de oogarts te doen. Informeer wat een methode/training inhoudt en wat die voor jou kan betekenen."

"Terugkomend op de Batesmethode: ik las dat mensen daar soms lyrisch over zijn, omdat hun zicht erdoor verbeterd is. Dat geldt dan alleen voor hen, van wie redelijkerwijs mag worden aangenomen dat er met hun ogen niets mis is. Ontspanning en bewustwording zijn nooit verkeerd, maar slechtziendheid zal er echt niet mee worden genezen."
www.nvbs.nl