Pesten bij volwassenen

Naar schatting een kwart miljoen volwassen Nederlanders wordt momenteel gepest. Een kwart miljoen! "Ach", zul je misschien zeggen, "ze plagen mij ook wel eens." Maar daar gaat het hier niet over.

Stelselmatig getreiterd

Het gaat hier over die ene collega die stelselmatig getreiterd wordt. Die nooit wordt meegevraagd voor de lunch. Die steeds weer vernederende mailtjes op zijn computerscherm ziet verschijnen. En over wie er altijd door iedereen wordt geroddeld. Door naaste collega's, maar misschien ook wel door de leidinggevende.

Vormen van pesten

Pesten komt in heel veel vormen voor. Om maar eens een korte opsomming te geven: uitlachen, bedreigen, vernederen, afpersen, buitensluiten, seksueel intimideren en spullen afpakken. Daarmee is het rijtje natuurlijk nog lang niet compleet.

In ieder geval kunnen de gevolgen ernstig zijn. Het slachtoffer krijgt vaak last van allerlei psychische en lichamelijke klachten. Hij of zij kan ziek worden en zich uiteindelijk gedwongen zien ontslag te nemen. Soms leidt pesten tot arbeidsongeschiktheid en in extreme gevallen zelfs tot zelfmoord(pogingen).

Waarom pesten?

Waarom pesten mensen dan eigenlijk? Je zou toch denken dat volwassenen wijzer zijn dan kinderen en dit soort gedrag dus uit hun hoofd laten. Vaak heeft het te maken met de sfeer op de werkvloer.

Als er onderling veel competitie en kliekvorming is, dan zie je vaker vijandige, gefrustreerde of jaloerse collega's opduiken. Zeker als de baas de onderlinge spanningen negeert.Soms hopen pesters een betere werkplek te veroveren door iemand anders weg te pesten. Of ze zoeken een zondebok voor de hoge werkdruk. Of ze vinden dat een bepaalde collega niet lekker in de groep ligt.

Eén ding blijft altijd hetzelfde: de dader pakt het slachtoffer op diens zwakke plek. En het slachtoffer durft niet goed voor zichzelf op te komen, omdat hij daarover zo onzeker is.

Daders en omstanders

Of ze nou handelen uit onzekerheid of frustratie, pesters hebben er moeite mee om zich in anderen in te leven. Ze hebben vaak niet door wat hun 'grapjes' met die ander doen.

Maar natuurlijk gaan ook de omstanders niet vrijuit. Die pesten soms mee, om zo te voorkomen dat ze zelf het mikpunt worden. Nog vaker doen ze alsof ze niets merken, al zorgt dat wel voor een schuldgevoel. Soms leggen ze de schuld bij het slachtoffer zelf: "Hij lokte het uit."

Schaamte

De meeste mensen zullen niet snel aan iemand vertellen dat ze gepest worden. Zelfs niet aan hun partner of vrienden. Ze schamen zich ervoor of denken dat het hun eigen schuld is. Ze zijn bang dat het pesten er alleen maar erger op wordt of dat mensen zullen reageren in de trant van: "Het zal allemaal best meevallen."

Herkennen van signalen

Hoe weet je dan als partner, vriendin of baas dat iemand gepest wordt en je hulp nodig heeft? Er zijn een aantal belangrijke signalen. Iemand die het slachtoffer is van pesterijen, praat zelden over zijn werk en gaat er met tegenzin naartoe. Zijn prestaties hebben onder de problemen te lijden.Waarschijnlijk is hij somber en teruggetrokken. Hij kan last hebben van allerlei lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn, buikpijn en slaapproblemen. Misschien merk je ook wel dat er af en toe spullen kwijt of kapot zijn, zonder dat daar een logische verklaring voor is.

Tips tegen pesten

Pesten drijft slachtoffers tot wanhoop. Ze voelen zich eenzaam en bang. Ze leven in een continue nachtmerrie. Ingrijpen is dus belangrijk. Hier volgen een paar tips voor omstanders, slachtoffers en hun omgeving om wat aan de situatie te doen:

• Als je zelf het slachtoffer bent van pesten, vertel het dan aan iemand die je vertrouwt. Dat kan een vriendin of collega zijn, maar ook een personeelsfunctionaris, vertrouwenspersoon of de bedrijfsarts. Het pesten gaat niet vanzelf over!
• Het is fijn om te praten met iemand die jouw probleem herkent, omdat hij hetzelfde heeft meegemaakt. Zoek hiervoor contact met een lotgenotengroep.
• Probeer meer zelfvertrouwen te krijgen, dan kun je beter voor jezelf opkomen. Daarvoor kun je een cursus sociale vaardigheden of zelfverdediging volgen. Of meer tijd steken in dingen waar je goed in bent, zoals een hobby of sport.
• Je ervaringen opschrijven lucht op. En wie weet heb je die aantekeningen later nog nodig als je een officiële klacht wilt indienen.
• Omstanders en leidinggevenden: maak het probleem bespreekbaar. Praat erover met het slachtoffer. Confronteer pesters met hun gedrag. Organiseer gesprekken waarin duidelijk wordt wat pesten doet met mensen. Want het ergste wat je kunt doen, is doen of het probleem niet bestaat…