Last van een koortslip?

Een koortslip is een uitslag van blaasjes rond of op je lippen. Deze worden veroorzaakt door een virus, het herpes simplex virus type 1 (HSV-1). Meer dan 90 procent van de bevolking is drager van het virus.

Terugkerende blaasjes

Veel mensen zijn als kind al met HSV in aanraking gekomen, maar hebben nooit klachten. Slechts een klein aantal heeft last van de steeds terugkerende blaasjes.

Er bestaan ook andere herpesvirussen, waaronder de virussen die gordelroos en de ziekte van Pfeiffer veroorzaken. Een herpesinfectie aan de genitaliën wordt meestal door HSV-2 veroorzaakt, maar kan een enkele keer (na orale seks) door HSV-1 worden veroorzaakt.

Virus dringt binnen

Bij besmetting dringt het virus het lichaam binnen via de huid of het slijmvlies. In een vroeg stadium van de eerste infectie dringt HSV binnen in de zenuwen van de huid. Daar nestelt het zich in de zenuwknoop en blijft sluimeren. Pas als het virus actief wordt, ontstaat de koortslip.

Het virus wordt actief onder invloed van bepaalde factoren. Een voorbeeld zijn extreme weersomstandigheden. Een andere factor is een verminderde weerstand, bijvoorbeeld door menstruatie, stress of koorts. Vandaar de naam koortslip.

Als je een koortslip hebt gehad, gaat het virus terug naar de zenuwknoop. Daar raakt het weer in de sluimertoestand. Het virus kan dus steeds opnieuw actief worden en weer zorgen voor een koortslip. Heb je het eenmaal opgelopen, dan blijft het dus voor de rest van je leven in je lichaam. Alleen buiten het lichaam heeft het virus een korte levensduur.

Pijnlijke blaasjes

Iemand die regelmatig een koortslip heeft, kan precies zeggen wanneer er weer een aankomt. De plek waar de koortslip op komt, kan gevoelig en pijnlijk zijn of juist gevoelloos. De plek kan ook gaan tintelen, gloeien of jeuken. Na de eerste symptomen duurt het drie tot negen dagen voordat de verschijnselen echt zichtbaar worden.

Vervolgens ontstaan er pijnlijke blaasjes, gevuld met waterige of gelige vloeistof. Het vocht wordt later troebel. De blaasjes vormen zich rond de lippen, meestal in groepjes. Een koortslip kan ook rondom de neus voor komen. De blaasjes zijn het pijnlijkst als ze op hun hoogtepunt zijn en er nog geen korstjes zijn gevormd.

Uiteindelijk drogen de blaasjes in tot korstjes. Deze vallen er vanzelf af. Het duurt ongeveer één tot twee weken voordat de koortslip helemaal verdwenen is. De blaasjes zelf laten geen littekens achter. Krab je de blaasjes echter open, dan kunnen er wel littekens ontstaan!

Voorkom besmetting

Je hebt kans op besmetting vanaf ongeveer drie dagen voor het ontstaan van de blaasjes tot het moment dat de blaasjes zijn ingedroogd. Het vocht in de blaasjes is erg besmettelijk; hier zit het virus in. Pas als de blaasjes helemaal zijn opgedroogd, kan er geen virus meer worden overgedragen.

Besmetting kan komen door bijvoorbeeld zoenen, knuffelen, seksueel contact of andere aanrakingen. Overdracht kan ook plaatsvinden door bepaalde gebruiksvoorwerpen als lippenstift. Pas ook op bij het aanbrengen van geneesmiddelen, tijdens het smeren kun je het virus juist verspreiden.

Vermijd stress

Als je eenmaal besmet bent geraakt, moet je zien te voorkomen dat het virus weer geactiveerd wordt. Zonlicht, koorts, menstruatie of stress kunnen het virus activeren en moet je dus, zo mogelijk, vermijden.

Als je weerstand laag is, wordt het virus actief. Zorg daarom voor een goede weerstand. Let op gezonde voeding, voldoende beweging en genoeg nachtrust. Voorkom ook uitgedroogde en gebarsten lippen. Vet je lippen daarom regelmatig in met vaseline of een lippenbalsem.

Voor een baby is een koortslip wel gevaarlijk. Baby's kunnen heel erg ziek worden na contact met het herpesvirus. Knuffel of zoen daarom nooit een baby als je een koortslip hebt. Wanneer je zwanger bent of een pasgeboren baby hebt en ook regelmatig last hebt van een koortslip, is het verstandig om dit aan je huisarts of verloskundige te vertellen.

Groei virus remmen

In principe geneest een koortslip vanzelf. Er zijn helaas geen middelen die een koortslip kunnen voorkomen. Wel zijn er bij de apotheek middelen te koop waarmee je kunt proberen de koortslip iets sneller over te laten gaan. Ze voorkomen echter niet dat de koortslip later terugkeert. Het virus blijft aanwezig in je lichaam.

Middelen met zinksulfaat en zinkoxide werken licht samentrekkend en beschermend. Het gaat om een gel, crème of olie. Zo'n middel bevordert het indrogen van de blaasjes en bestrijdt de jeuk en pijn. Het moet worden gebruikt tot de blaasjes zijn ingedroogd. Een voorwaarde is wel dat je begint met smeren zodra de tinteling en roodheid opkomt.

Middelen met aciclovir remmen de groei van het virus. Deze middelen werken echter niet bij iedereen. In vergelijking met zinksulfaat of zinkoxide hebben ze meer bijwerkingen - een licht stekend, branderig of verdoofd gevoel en kans op overgevoeligheid.

Als je start met smeren bij de eerste tintelingen, duurt de koortslipperiode hooguit een halve dag korter. In het blaasjesstadium en daarna helpen ze niet meer. Een nadeel is dat het virus er resistent voor kan worden. Dat wil zeggen dat het virus niet meer reageert op het middel.

Naar de huisarts?

Een koortslip gaat vanzelf over, dus het heeft weinig zin om naar je huisarts te gaan. Er zijn echter wel een paar uitzonderingen. Bijvoorbeeld als je zwanger bent. Overleg dan eerst met de huisarts of verloskundige welke crèmes je mag gebruiken.

Geef je borstvoeding, raadpleeg dan eveneens de huisarts of verloskundige. Het is ook verstandig om te gaan als de koortslip na veertien dagen nog niet is verdwenen of zich uitbreidt over de rest van je gezicht en lichaam.