Gewichtsverlies bij kinderen

Getty Images

We vinden het normaal dat kinderen tot en met de puberteit in gewicht aankomen. Daarentegen is het stagneren van het gewicht of afvallen een ongunstig teken.

Er zijn kinderen die voortdurend te weinig in gewicht aankomen. Zij raken ondervoed. Dit wordt failure to thrive genoemd. Het stagneren van de groei of het verliezen van gewicht kan ook optreden bij een kind dat eerder goed is aangekomen.

Van baby tot puber

Onder gewone omstandigheden komt een baby in de eerste maanden gemiddeld 200 gram per week aan. Na het eerste half jaar neemt de toename in gewicht af. Aan het eind van het eerste jaar is de baby van ongeveer 3,5 kilogram naar ongeveer 10 kilogram aangekomen. Jongens zijn in het eerste jaar iets zwaarder dan meisjes.

Van de eerste tot de tweede verjaardag is de gewichtstoename nog maar drie kilogram. In de jaren die daarop volgen is de gemiddelde gewichtstoename steeds 2,5 kilogram.

Dit maakt het mogelijk om voor kinderen tot de puberteit op eenvoudige wijze het gewicht te berekenen:

Lichaamsgewicht kind één tot tien jaar = 8 + (2,5 x leeftijd kind). Een kind van vier jaar weegt meestal 8 + 10 = 18 kilogram.

Oorzaken

Het aantal mogelijkheden waardoor kinderen niet goed kunnen groeien of zelfs gewicht verliezen is zeer uitgebreid. Dit zijn een aantal mogelijke oorzaken:

Onvoldoende voedselinname door een chronische ziekte, met verminderde eetlust, zoals bij cystic fibrosis, chronische infectieuze darmziekten of frequente (luchtweg) infecties.
Onvoldoende inname door spugen of braken.
Onvoldoende opname van voedingsstoffen, zoals bijvoorbeeld bij coeliakie het geval is.
Ook een voedselallergie kan oorzaak zijn van onvoldoende gewichtstoename of zelfs gewichtsverlies. Dit komt dan met name voor bij koemelkallergie. Er zijn dan ook altijd andere klachten aanwezig die op voedselallergie duiden.
Hormonale oorzaken, zoals een beginnende suikerziekte of een te snelle schildklierwerking.
Medicijnen die effect hebben op de eetlust, zoals methylfenidaat.
Zelfstandig voeren van diëten of het hebben van een eetstoornis zoals anorexia nervosa.
Tenslotte moet er bij gewichtsverlies ook altijd aan de mogelijkheid van kwaadaardige aandoeningen worden gedacht, hoewel er bij de meeste kinderen dan ook wel andere verschijnselen zullen zijn die dan meer op de voorgrond staan.

Onderzoeken

Wanneer een kind gewicht verliest is het altijd nodig om te zoeken naar de oorzaak hiervan. Zijn er klachten? Wat eet het kind op een dag? Als het duidelijk is dat het om een eetstoornis gaat, moet er snel een behandelingsplan komen. Tieners hebben soms de neiging om te experimenteren met hun dieet en schieten hierbij weleens door.

Als de arts een lichamelijke oorzaak vermoedt, volgt er een uitgebreid laboratoriumonderzoek. Bij onduidelijkheid over de oorzaak wordt een kind soms voor korte tijd opgenomen in het ziekenhuis. Zo kunnen artsen de oorzaak sneller achterhalen.