Aangezichtspijn: pijn aan één kant van je gezicht

Wat is aangezichtspijn?

Aangezichtspijn (medische term: trigeminusneuralgie) is een bijzondere vorm van hoofdpijn die je in een deel van je gezicht voelt. Deze treedt op in aanvallen van enkele seconden of minuten. Dan is de pijn erg hevig en kun je soms nergens anders meer aan denken. Tussen de aanvallen door heb je geen pijn. De pijn bevindt zich meestal aan één kant van je gezicht; in je voorhoofd en rond je ogen, in het gebied rond je neus en de bovenkant van je mond, of in het gebied langs je kaakrand, in je onderlip of in je tong.

De pijn wordt vermoedelijk veroorzaakt door irritatie van de zenuw die het gevoel in je gezicht regelt, de zogenaamde trigeminus zenuw. Deze is verdeeld in drie takken, die ieder een deel van je gezicht bestrijken: je voorhoofd, je neus en de bovenkant van je mond en je kaak, en de onderkant van je mond. De irritatie wordt meestal veroorzaakt door een kronkel in de (slag)ader die zich naast de zenuw bevindt. Deze zorgt voor een overgevoelige reactie van je gezichtszenuw op prikkels die anders heel normaal zijn, zoals kou, bewegingen zoals praten, slikken en kauwen, of alledaagse aanrakingen, zoals je gezicht wassen of scheren.

Trigeminusneuralgie komt meestal voor bij mensen boven de 40 jaar oud; vaker bij vrouwen dan bij mannen. Sommige mensen hebben maar af en toe een periode waarbij ze deze pijnscheuten ervaren, bij anderen is het bijna een chronische klacht. Aangezichtspijn is behoorlijk vervelend. Door de hevigheid van de pijnaanvallen durven sommige mensen bijna niet meer te kauwen of hun gezicht aan te raken. Gelukkig zijn er bepaalde stappen die je zelf kunt zetten om aanvallen te voorkomen, zoals je gezicht beschermen tegen kou. In andere gevallen heb je soms medicatie nodig. Werkt dit niet voldoende, dan zijn er ook medische ingrepen die je klachten kunnen verhelpen.

Oorzaken van aangezichtspijn

De oorzaak van aangezichtspijn is niet altijd duidelijk. Artsen vermoeden momenteel dat de irritatie van je trigeminus zenuw wordt veroorzaakt door een kronkel in de nabijgelegen (slag)ader, of het kloppen van deze ader, wanneer deze te dichtbij de zenuw ligt. In sommige gevallen kan een ontsteking in het gebied ook zorgen voor irritatie van je gezichtszenuw. Dit komt soms voor bij patiënten met MS (multiple sclerose). In sommige gevallen is een gezwel, zoals een tumor, de oorzaak van de irritatie van de zenuw en de bijkomende pijnscheuten.

Symptomen aangezichtspijn

Aangezichtspijn is te herkennen aan hevige pijnscheuten:

• die optreden in aanvallen van seconden of minuten, met daartussen pijnloze perioden
• die scherp aanvoelen
• die je voelt aan een kant van je gezicht
• die of in je voorhoofd, of rond je neus en de bovenkant van je mond, of rond je kaak en onderkant van je mond voelbaar zijn
• die optreden bij kou, praten, kauwen of slikken, of aanrakingen van je gezicht

Heb je hier last van, neem dan contact op met je huisarts.

Hoe wordt de diagnose aangezichtspijn gesteld?

Als je bij de huisarts komt met de bovengenoemde klachten, kan deze je vragen naar de aard, ernst, duur en locatie van je pijn. Op basis daarvan kan deze eventueel al vermoeden dat het gaat om aangezichtspijn. In sommige gevallen kan de huisarts je doorverwijzen naar het ziekenhuis om een MRI-scan te laten maken. Daarop kan men beter zien wat de pijn veroorzaakt, zoals een ader, ontsteking of een gezwel. De verdere behandeling is hier ook van afhankelijk.

Risicofactoren/-groepen

Aangezichtspijn komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Zij behoren tot de risicogroepen van deze aandoening. Verder treffen de klachten vooral mensen boven de 40 jaar oud. MS-patiënten en mensen met kanker behoren ook tot de risicogroepen, omdat ontstekingen en gezwellen ook voor irritatie van de trigeminus zenuw kunnen zorgen.

Risicofactoren voor het ontwikkelen van aangezichtspijn zijn moeilijk aan te geven. Wel zijn er bepaalde factoren die de kans op een pijnaanval kunnen vergroten als je het eenmaal hebt, zoals:

• kou
• praten
• slikken
• kauwen
• aanrakingen van je gezicht bij bijvoorbeeld wassen en scheren

Behandeling van aangezichtspijn

Aangezichtspijn is een vervelende aandoening, die je levenskwaliteit negatief kan beïnvloeden. Zelf kun je je gezicht extra beschermen tegen kou door bijvoorbeeld een grote sjaal te dragen als je naar buiten gaat. Pas ook op dat je het gevoelige gebied zo weinig mogelijk aanraakt. Zo kun je soms pijnaanvallen voorkomen.

Een arts kan ook medicatie voorschrijven die de prikkeloverdracht van je zenuw remt. Meestal zal het gaan om carbamazepine, dat meestal wordt ingezet om epileptische aanvallen te voorkomen. Heb je last van lichte aangezichtspijn, dan is dit vaak al een goede oplossing om je klachten te verhelpen. Werkt dit medicijn onvoldoende, dan zijn er ook medische ingrepen die uitkomst kunnen bieden.

Er zijn verschillende medische ingrepen om aangezichtspijn te behandelen. Vaak wordt gekozen voor een zogenaamde Jannetta procedure, oftewel microvasculaire decompressie. Hierbij wordt er een kleine opening gemaakt in je schedel achter je oor, om bij de trigeminus zenuw te komen. Vervolgens wordt de (slag)ader die tegen de zenuw aanduwt voorzichtig losgemaakt en wordt er een zacht stukje kunststof tussen geplaatst, om contact tussen de ader en de zenuw onmogelijk te maken. Tot slot wordt de wond gesloten. Deze operatie verloopt onder narcose en heeft meestal weinig complicaties.

Voor sommige mensen is een operatie niet wenselijk, bijvoorbeeld omdat ze een hoge leeftijd hebben of om andere redenen fysiek zwak zijn. Dan zijn er andere ingrepen mogelijk. Zo kan men de zenuw een beetje beschadigen om de overgevoelige reacties te beperken. Dit kan gedaan worden met hitte of stoom, het inspuiten van geneesmiddelen of hoge druk. In sommige gevallen kan de zenuw doorgesneden worden. Ook behandelingen met röntgenstralen kunnen goede resultaten opleveren. Een nadeel van deze methoden is dat het gevoel in je gezicht kan verminderen. Ook komen de klachten soms na een tijdje weer terug.

Prognose

Aangezichtspijn is een vervelende aandoening die je leven behoorlijk kan beheersen. Gelukkig zijn er diverse methoden om de klachten te bestrijden. Meestal leveren deze weinig bijwerkingen op, maar medicijngebruik, operaties of andere ingrepen zijn nooit volledig zonder risico. Bij sommige ingrepen is het mogelijk dat je klachten na een tijdje terugkeren en je nog een keer behandeld moet worden.