Ik heb altijd een moeizame relatie met mijn zus gehad. Ze is 3,5 jaar ouder dan ik en onze persoonlijkheden zijn zo ongeveer tegenovergesteld. We zijn opgegroeid in een gezin met een moeder die MS had en zich altijd slachtoffer/patiënt heeft gevoeld en een vader die zich niet veel aantrok van onze opvoeding. Mijn moeder deed vaak een emotioneel beroep op mijn zus en zij hadden vaak ruzie. Mijn moeder beledigde en vernederde mijn zus door herhaaldelijk te beweren dat ze dom en waardeloos was. Hiervan kan ik mij echter niet veel meer herinneren. Ik probeerde mij zo goed en zo kwaad als het kon terug te trekken en mijzelf af te zonderen; zowel emotioneel als fysiek. Ik had ook weleens ruzie met mijn moeder, maar niet in die mate als mijn zus. Ze voelde zich - plaatsvervangend - verantwoordelijk voor mij. Dat uitte zich in het feit dat ze me op jonge leeftijd al allerlei dingen ging leren (bijvoorbeeld lezen en schrijven), maar toen ik ouder werd begon ik haar verantwoordelijkheidsgevoel meer als bemoeizucht en betweterigheid te ervaren.
Onlangs heb ik samen met mijn zus een aantal therapiesessies bij een duo (therapeut en mediator) gevolgd om erachter te komen waarom wij zo allergisch op elkaar reageren en waarom wij vaak ruzie krijgen. En hoe wij uit die oude rolpatronen kunnen komen waarin we nog steeds zitten. Tijdens die gesprekken hebben we het natuurlijk ook over onze (vroege) jeugd gehad en over ons gezin. Het viel me daarbij op dat mijn zus zich nog allerlei situaties levendig voor de geest kon halen, terwijl ik dat niet kon. In de laatste sessie trok mijn zus hieruit de conclusie dat ik ongeïnteresseerd of niet betrokken was bij het gezin, "want anders kon ik me dat heus nog wel herinneren."
Mijn vraag is: klopt het dat het langetermijngeheugen gekoppeld is aan interesses of voorkeuren? Dus is het zo dat dingen die je erg leuk vindt ook beter onthoudt? Of kun je meer algemeen stellen dat het langetermijngeheugen gekoppeld is aan emoties (zowel negatieve als positieve emoties)?En hoe verklaar je dan dat ik vaak hele onnozele dingen onthoud?
Naam bekend op de redactie
Jean-Pierre van de Ven, Psycholoog bij Fonds Psychische Gezondheid:
Geheugen heeft met aandacht te maken, dat klopt. En je hebt meer aandacht voor zaken die je emotioneren. Het voorbeeld van je ouders volg je bijvoorbeeld eerder dan dat van andere volwassenen, omdat je een emotionele band hebt met je ouders die je niet met zomaar iedereen hebt. Overigens is het niet zo dat je alleen situaties of andere zaken onthoudt die je een prettig gevoel bezorgen. Ook negatieve emoties zoals angst of boosheid scherpen het geheugen. Het lijkt erop dat je zus dit heeft ondervonden. Omdat zij zo vaak ruzie had met je moeder heeft ze jullie jeugd heel anders onthouden dan jij.
Het feit dat zij jou desinteresse verwijt klopt niet helemaal. Het zou meer recht doen aan de situatie als ze had gezegd dat jij minder hebt geleden onder je moeder dan zijzelf. Misschien is haar werkelijke verwijt aan jou dat je haar vroeger te weinig hebt gesteund. Of deze gedachte waar is kan ik moeilijk bepalen. Nogmaals: mensen onthouden verschillende details. Dat geldt al voor een dagelijks gesprek: daarvan onthouden we ongeveer 15 procent en meestal onthouden twee mensen niet dezelfde 15 procent. Zo redenerend zie je dat jullie allebei gelijk hebben als het over het verleden gaat.
De boeken van psycholoog Douwe Draaisma zijn een goede leestip als je meer wilt weten over het geheugen. Maar ik proef in je vraag dat de strijd tussen jullie tweeën belangrijker is dan de vraag hoe het geheugen werkt. Het gaat er minder om wie gelijk heeft als wel om wie er gelijk krijgt. Deze strijd kun je afbreken door je af te vragen wat de motieven zijn van je zus. Vraag het haar: wat maakt je zo boos en verongelijkt? Misschien is het een gebrek aan steun van jou, misschien is het iets anders. Maar het zal haar goed doen om je een keer te kunnen zeggen wat haar werkelijk dwars zit.
Heb je ook een vraag? Stel deze dan aan een van onze experts. Ga met spoedeisende vragen altijd naar je huisarts, daarvoor zijn de experts niet de aangewezen persoon. Ze stellen ook geen diagnoses. De overige voorwaarden vind je hier.
