Ook als je groente zelf kookt, gaan er wat vitaminen verloren
Iedereen heeft wel conserven in de kast staan. Makkelijk toch, even snel een blikje mais, bonen of ananas opentrekken. Toch hangt rond eten uit blik of pot een zweem van twijfel.
Eten conserveren deed de Verenigde Oost-Indische Compagnie al in de zeventiende eeuw. Dat moest ook wel, want een reis naar de eilanden waar kostbare specerijen groeiden, duurde met gemak negen maanden. Om te voorkomen dat de bemanning ziek werd, of ondervoed raakte, ging een flinke lading gepekeld vlees en stokvis mee. Lekker lang houdbaar.
Naast zout zijn er intussen veel andere manieren en technieken die ongewenste micro-organismen zoals bacteriën, schimmels, gisten en virussen doden of de groei ervan stoppen zodat voedsel niet bederft. Sinds de uitvinding van het conservenblik, in 1810, is dat misschien wel de belangrijkste conserveringsmethode. De eerste blikjes waren onhandig zware trommels, amper open te krijgen. Het dunne blikje dat we nu kennen kwam pas een halve eeuw later op de markt, snel gevolgd door een bijbehorende uitvinding: de blikopener.
Dankzij de stoomketel
Die opener is meestal niet meer nodig. Trek aan het lipje, even afgieten en de inhoud is klaar voor de pan of kan zo in de salade. Ananas, mais, tonijn, bonen, doperwtjes… de winkel staat vol eten in blik. Dat je dit zo lang kunt bewaren, komt doordat het met blik en al is gesteriliseerd in een stoomketel. Dit doodt alle bacteriën. Hoe lang je een blikje precies kunt bewaren is te zien aan de THT-datum (tenminste houdbaar tot). Na die tijd bestaat de kans dat smaak, geur of kleur minder goed zijn. Een gezondheidsrisico is er dan niet meteen. De inhoud van een beschadigd blik of een blik dat bol staat, is echter niet meer 100 procent veilig. Dit kun je beter weggooien. Als je twijfelt, laat je de beslissing over aan je neus. Goed ruiken of een klein beetje proeven zal in de meeste gevallen uitsluitsel geven. Overigens geldt de houdbaarheidsdatum alleen voor ongeopende blikken. Eenmaal open kun je de inhoud nog maar een paar dagen (in de koelkast) bewaren.
Op siroop of sap
Groente en fruit in blik bevatten volgens het Voedingscentrum evenveel voedingsstoffen als onbewerkte groente. Groente uit blik geniet zelfs de voorkeur als je het vergelijkt met groente die al een paar dagen ligt, deze bevat dan al minder vitamines. Wees wel alert op fruit ‘op sap’ of ‘op siroop’. ‘Op siroop’ betekent dat het in een mengsel van water en suiker wordt bewaard. Die suiker dringt door in het fruit, wat het minder gezond maakt dan vers. ‘Op sap’ is minder calorierijk omdat het om het eigen sap gaat, dat minder suiker bevat. Het Voedingscentrum adviseert daarom uitgelekt fruit op sap voor af en toe. Je kunt beter kiezen voor vers of diepvriesfruit.
Bliksmaak?
Gewoon handig dus, een voorraadje conserven. Zeker nu in de loop der jaren de nadelen zijn aangepakt. Zo is bij blikken met een zurige inhoud (tomaten, maïs, fruit) de binnenkant van het blik bekleed met een witte coating. Deze voorkomt dat het metaal een reactie aangaat met het zuur en ongezonde stoffen afgeeft. De coating rekent ook af met de kenmerkende bliksmaak die groente uit blik vroeger had. Nadeel van de coating is dat hij BPA bevat, Bisfenol A. Deze chemische stof wordt veel gebruikt in verpakkingsmateriaal van voedsel en in grote hoeveelheden is BPA ongezond. Maar uit onderzoek blijkt dat de hoeveelheid BPA die je via voedsel binnenkrijgt te verwaarlozen is. Geen reden voor ongerustheid dus.
Zonder hulpstoffen
Over gezond of niet gezond kunnen we kort zijn: groente en fruit in blik zijn bijna helemaal ‘what you see is what you get’. Er worden maar weinig hulpstoffen aan toegevoegd. De Nederlandse Warenwet verbiedt het toevoegen van conserveringsmiddelen die zijn ook niet nodig. Soms heeft de fabrikant er wel een snufje zout of suiker in verwerkt. Doordat het blikje met inhoud is verhit, gaat een heel klein deel van de vitaminen verloren. Maar dat gebeurt ook als je de groente zelf kookt. We hebben het hier overigens over vers ingeblikte groenten en fruit, niet over maaltijden of soep in blik. Daar zijn in de bereidingsfase wel allerlei smaakmakers en hulpstoffen in verwerkt.
Dan blijft natuurlijk de vraag of eten uit blik lekker is. Door het conserveringsproces boeten groenten en fruit vaak wat in aan smaak. Bovendien verandert de structuur. Wie van slappe boontjes houdt zal niet klagen, wie ze liever beetgaar eet, verkiest vers. Maar verder: gemak dient de mens.
Dit artikel verscheen eerder in +Gezond augustus 2023. Abonnee worden van het blad? Dat doet u in een handomdraai!
- Plus Gezond
