Heb jij al paars gegeten?

Bosbessen, bramen, zwarte bessen, rode druiven en pruimen bulken van de natuurlijke blauwpaarse kleurstoffen, ook wel anthocyanen genoemd. Aan deze stoffen worden wonderbaarlijke gezondheidseffecten toegedicht. Eet paars fruit vooral rijp, dan is het gehalte aan anthocyanen op z’n hoogst.

Bosbes als geheugensteuntje

Bosbessen danken hun diepe kleur aan een flinke hoeveelheid anthocyanen. Wetenschappers vermoeden dat deze stoffen een gunstige invloed hebben op onze hersenen en het geheugen. Uit dieronderzoek is gebleken dat anthocyanen in de hersenen terechtkomen, precies in het gebied van het geheugen en leervermogen. Hoe hoger het gehalte daar, hoe slimmer de diertjes waren én bleven bij het ouder worden.

Braam voor sterke botten

Je kunt ze in minibakjes kopen bij de 'groentejuwelier', maar in de vrije natuur pluk je gratis emmers vol. Wel even wassen voor het eten. Sommige gezondheidsdeskundigen adviseren zelfs om bramen en andere wilde bosvruchten ook nog te koken, bijvoorbeeld door er jam van te maken. Wilde vruchten kunnen namelijk besmet zijn met lintworm door uitwerpselen van vossen, al is deze besmetting vrij zeldzaam.

Bramen bevatten net als blauwe bessen anthocyanen én veel mineralen. Ze zijn van alle fruitsoorten het rijkst aan calcium en leveren ook veel magnesium en ijzer. Deze mineralen zijn nodig voor de botten, de spieren en het bloed. Bramen bevatten van alle fruitsoorten ook de meeste vitamine E, een stof die onze lichaamscellen beschermt.

Pruim verlaagt cholesterol

Fruit is sowieso een bron van vezels, maar pruimen spannen de kroon: ze leveren gemiddeld 30 procent meer vezels dan ander fruit. Vezels zijn goed voor de darmwerking en de stoelgang, maar ook voor het cholesterolgehalte.

Wetenschappelijk onderzoek heeft ook aangetoond dat pruimen een sterke antioxidantwerking hebben, misschien wel de sterkste van alle vruchten. Aan de pruimen dus, want antioxidanten beschermen ons lichaam tegen allerlei ziektes.

Pruimen mogen stevig maar beslist niet hard zijn. Harde pruimen zijn onrijp en rijpen niet na. Bewaar ze op een koele plaats buiten de koelkast: dat is beter voor de smaak, de geur en het narijpen. Vries spruimen niet in.

Blauwe bes werkt bloeddrukverlagend

Van blauwe tot rode en van zwarte tot bosbes: allemaal bevatten ze veel kalium. Die stof werkt bloeddrukverlagend. 200 gram rode bessen per dag kan leiden tot een daling van de bovendruk met 1 mm Hg, en van de onderdruk met 0,5 mm Hg. Dat is ongeveer 10 procent van de bloeddrukverlaging door medicijnen.

Blauwe bessen (niet te verwarren met bosbessen) zijn de afgelopen decennia het onderwerp geweest van zo’n tweehonderd wetenschappelijke publicaties. De conclusie daaruit: blauwe bessen zijn gunstig voor hart en bloedvaten én voor het geheugen. De blauwe kleurstof zou de doorbloeding van het hart bevorderen en de kalkophoping in bloedvaten reduceren. Daarnaast zou dit kleurstofje een positief effect hebben op de hersenen, waardoor ze sneller kunnen reageren en preciezer werken.

Uit nieuw onderzoek blijkt dat blauwe bessen ook goed zijn voor de lijn: ze zouden bestaande vetcellen afbreken en voorkomen dat er nieuwe worden gevormd. Australische onderzoekers ontdekten bovendien dat atleten sneller van inspanningen herstellen als ze blauwe bessen eten. Waardoor de vruchtjes dit effect hebben, is nog niet duidelijk. Professor Steve Stannard, een van de onderzoekers: "Waarschijnlijk heeft het te maken met het hoge gehalte anthocyanen, wat de natuurlijke antioxidantenmechanismen in het lichaam helpt."

Bosbessen tegen veroudering

Ze zitten propvol antioxidanten en flavonoïden. Daarom is een dagelijkse portie bosbessen onontbeerlijk voor wie veroudering wil vertragen en ziektes wil voorkomen. De antioxidanten maken immers vrije radicalen onschadelijk, ofwel de agressieve moleculen die ontstaan tijdens de stofwisselingsprocessen in ons lichaam en die cellen en celstructuren beschadigen en vernietigen.

En dan is de blauwe kleurstof ook nog eens goed voor hart en bloedvaten. Die kleurstof is dezelfde als die in blauwe bessen, en daardoor zorgen ook bosbessen voor een betere doorbloeding van het hart, voor minder plaque in de bloedvaten en voor hersenen die sneller en preciezer werken. Verder bevorderen bosbessen de collageenproductie (belangrijk voor een stevige huid!) en beschermen ze tegen nachtblindheid.

Hoe donkerder van kleur de bosbessen zijn, hoe meer antioxidanten ze bevatten. Dat geldt trouwens voor de meeste groenten en fruit: hoe meer kleur, hoe meer antioxidanten. Bessen en bramen zijn buiten de koelkast maar één dag houdbaar en gekoeld tot drie dagen. Was de vruchtjes niet, laat kroontjes en steeltjes zitten, spreid ze uit op een bord en dek ze niet af; zo voorkom je schimmelvorming. Was het fruit pas voordat je het gaat opeten, onder een zachte waterstraal. Daarna kunnen kroontjes en steeltjes eraf. Zacht zomerfruit kun je prima invriezen.