Wat je tegen een jetlag kunt doen

Het nauwkeurige slaap- en waakritme van je biologische klok raakt in de war van het snel reizen door tijdzones. Op de plaats van aankomst moet je lichaam zich ineens aanpassen aan een ander slaap-waakritme. Dat uit zich in een jetlag: vermoeidheid, problemen met de concentratie, de spijsvertering en moeite met inslapen. Een ernstige jetlag kan zelfs leiden tot agressief gedrag, een gevoel van desoriëntatie en tijdelijk geheugenverlies.

Oostelijke richting

De biologische klok van het lichaam kan zichzelf zonder veel merkbare gevolgen met 1 uur per etmaal aanpassen. Overschrijd je meer tijdzones, dan zul je de gevolgen wél merken.

Vooral als je in oostelijke richting vliegt, kun je last hebben van een jetlag, omdat de dag dan korter is. Vlieg je met de zon mee, bijvoorbeeld van Nederland naar de VS, dan is de dag langer en zul je minder problemen ervaren.

Slaapritme alvast aanpassen

Je lichaam heeft na aankomst op de bestemming tijd nodig om te herstellen. Als je bij vertrek al vermoeid het vliegtuig instapt, duurt de hersteltijd alleen maar langer. Zorg dus voor een ontspannen vertrek; neem er ruim de tijd voor.

Je kunt enkele dagen voor de reis ook alvast je slaaptijden aanpassen. De Nederlandse vereniging voor Slaap- en Waak Onderzoek (NSWO) adviseert om vanaf vier dagen voor een lange vliegreis het slaapritme van je biologische klok alvast een handje te helpen. Reis je naar het oosten, ga dan 1 of 2 uur eerder naar bed. Reis je westwaarts, ga dan juist een uurtje later naar bed.

Geen koffie en alcohol

Drink kort voor vertrek, maar ook aan boord, liever geen koffie of alcohol. Je lichaam verliest door de zeer droge lucht aan boord al meer vocht dan normaal. Alcohol zorgt voor een nog sterker uitdrogend effect.

Koffie kan slaapontregelend werken. Beter is het volgens de Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid om geregeld water te drinken, waarmee je vermoeidheid, uitdroging en hoofdpijn helpt voorkomen.

Aan boord

Zet zo gauw je aan boord bent je horloge op de tijd die op dat moment op je bestemming geldt. Zo wen je alvast aan de nieuwe dagindeling.

Eet licht

Door de aanpassingen die je lichaam moet maken, verloopt de spijsvertering langzamer dan normaal. Daarom is het verstandig geen zware maaltijden te nuttigen kort voor vertrek of in het vliegtuig. Het is helemaal ideaal als je een lichte maaltijd eet op het tijdstip dat gebruikelijk is op de plaats van bestemming.

Beweeg regelmatig

Stimuleer geregeld je bloedsomloop door een paar eenvoudige oefeningen in je vliegtuigstoel te doen. Dat helpt de zogenaamde vliegtuigtrombose voorkomen en je voelt je minder vermoeid.

Geen slaapmiddelen

Het lijkt misschien verleidelijk om je slaapritme te helpen met een slaapmiddel. Toch raden veel medici dat af. Slaapmiddelen kunnen leiden tot een snellere vorming van kleine bloedklonters. Bij een lange vlucht heb je bovendien al iets meer kans op vliegtuigtrombose, door het lange stilzitten en de uitdroging.