Feiten en fabels over de ontwikkeling van kinderen

Een jonge moeder maakt zich zorgen. Haar baby van een maand oud staart maar voor zich uit en lijkt nergens op te reageren. Ja, af en toe een huilbui, maar dat is het dan ook. Bezorgd als ze is, schakelt ze een arts in. De dokter stelt haar gerust. Er gaat veel meer om in het jonge kopje dan de moeder voor mogelijk houdt...

Nieuwe indrukken

Voor baby's is alles wat ze zien, horen en voelen nieuw. Terwijl de fonkelende ogen zich maar op één punt in de verte lijken te richten, is het brein van de baby hard bezig om al die nieuwe indrukken te verwerken.

In razend tempo maken neuronen verbindingen tussen de 100 miljard hersencellen die ieder mens vanaf z'n geboorte bij zich draagt. Geen wonder dus dat een kind de eerste drie maanden van zijn leven niet zichtbaar actief met zijn omgeving bezig is.

Prikkelen, niet forceren

Wil je als ouder je baby toch prikkelen, leg je kind dan tegenover je en laat het voorwerpen zien, zoals lepels, boeken met plaatjes en cd-doosjes. Houd het voorwerp voor je en vertel erbij wat het is. Kijk er zelf ook naar, want zo maak je duidelijk dat dit een interessant ding is en kun je een reactie bij je kind uitlokken.

Als je kind ouder wordt, kun je steeds meer doen om het te prikkelen. Maar verwacht geen wonderen. Een baby van zes maanden zal geen letters kunnen lezen, welke hulpmiddelen en tactieken je ook in de strijd gooit. De ontwikkeling van een kinderbrein kun je stimuleren, maar het valt niet te forceren.

Sneller leren rekenen

Kinderen leren over het algemeen het snelst en het makkelijkst tussen hun derde en tiende levensjaar. Er zijn verschillende dingen die je kunt doen als ouder om leerprocessen tijdens die periode iets te versnellen.

Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat klassieke muziek dezelfde neuronen activeert die nodig zijn om wiskundige problemen op te lossen. Ook door het spelen van spelletjes leren kinderen sneller en makkelijker rekenen.

Peuters en kleuters hebben er al baat bij als ze voorwerpen (blokjes, knopen) tellen of een tekening maken waarbij ze genummerde puntjes met elkaar moeten verbinden. Maar maak het een kind niet te moeilijk. Dat leidt alleen maar tot frustraties en vergroot het rekenkundig inzicht niet.

Houd er ook rekening mee dat de concentratieboog van een jong kind meestal beperkt is tot een minuut of vijf. Merk je dat je kind zijn aandacht begint te verliezen, dan is het van belang om het spelletje dat je speelt een beetje aan te passen of een nieuw interessant voorwerp tevoorschijn te toveren.

Herhalen, herhalen

De beste manier om jonge kinderen iets te leren, is door te herhalen. Noem de knuffelbeer steeds Beer als je deze geeft. Herhaal bewegingen als je wilt laten zien wat een fietsbel doet en tel iedere keer de knopen van een jas die je dichtdoet.

Door steeds weer te wijzen naar voorwerpen en deze te benoemen, stimuleer je de ontwikkeling van spraak. Ouders die meerdere talen spreken, kunnen dit ook goed in het bijzijn van hun kind doen. Op jonge leeftijd kunnen gemakkelijk meerdere 'taalkaarten' in de hersenen ontstaan, waardoor kinderen verschillende talen goed leren spreken.

Liefde stimuleert brein

Behalve prikkelen is het belangrijk om een kind liefdevol te behandelen. De hersenen van kinderen die veel aandacht krijgen, ontwikkelen zich sneller dan die van kroost dat wordt genegeerd. Sterker nog: een traumatische ervaring of chronisch aandachtstekort op jonge leeftijd, veroorzaken op latere leeftijd vaak leerproblemen.

Als ouder speel je dus een belangrijke rol bij de mentale ontwikkeling van je kind. Methodes om een kind slimmer te maken bestaan echter niet, of berusten op fabeltjes. Het is van belang om kinderen te prikkelen, zonder ze te overvoeren, want dat leidt slechts tot frustratie.

Verwacht geen hevige interactie bij een jonge baby, maar wees ook niet bang om een kleuter volop puzzels en spelletjes voor te schotelen. Dat maakt je kind niet slimmer, maar stimuleert het wel in zijn of haar ontwikkeling.