Wat is maltitol en is het gezond?

Bij zoetstoffen denk je misschien aan stoffen die zorgen voor een zoete smaak zonder dat ze je calorieën leveren. Voor sommige zoetstoffen klopt dit, maar er zijn ook zoetstoffen die wel (wat) calorieën leveren. Tot die laatste groep behoort maltitol. Deze zoetstof wordt kunstmatig gemaakt uit moutsuiker afkomstig uit mais of tarwe en het zit onder andere in snoep, ijs, koek, zuivelproducten en voedingssupplementen. Het is een zoetstof die al lang op de markt is; in 1985 werd maltitol goedgekeurd als zoetstof in de Europese Unie. 

Nog wat feitjes: per gram maltitol krijg je 2,4 kcal binnen. Ter vergelijking: één gram suiker levert je vier kcal. Maltitol smaakt per gram net wat minder zoet dan suiker. De zoetkracht is vergeleken met suiker 0,9. Voor eenzelfde zoete smaak heb je dus net iets meer maltitol nodig.

Soorten zoetstoffen

Zoetstoffen zijn te verdelen in twee groepen: de polyolen en de intensieve zoetstoffen. Maltitol hoort, samen met bijvoorbeeld xylitol en sorbitol tot de polyolen. Ze leveren wel calorieën en smaken ongeveer net zo zoet als suiker. Ook in kauwgom zitten deze zoetmakers vaak. Ze zijn namelijk tandvriendelijk. Er kleeft alleen ook een nadeel aan: bij gebruik kunnen ze maag-darmklachten, zoals diarree, veroorzaken. 

De intensieve zoetstoffen zijn vele malen zoeter dan suiker. Wel zo’n 30 tot 500 keer! Hierdoor is er veel minder van nodig om dezelfde zoete smaak te geven. In plaats van een eetlepel suiker volstaat een mespuntje van een intensive zoetstof. Het gevolg: de producten waar deze zoetstoffen inzitten, bevatten veel minder calorieën. Zoetstoffen als aspartaam, cyclamaat (cyclaamzuur), saccharine, acesulfaam-K en sucralose behoren tot de intensieve zoetstoffen.

Hoe veilig is maltitol?

Zoetstoffen worden goed en geregeld opnieuw onderzocht door de Europese Voedselveiligheidsautoriteit EFSA. Van alle zoetstoffen wordt bepaald welke hoeveelheid veilig is, aan welke producten ze toegevoegd mogen worden en onder welke voorwaarden. Alle zoetstoffen die voor eten en drinken gebruikt mogen worden, hebben een E-nummer. Zo heeft maltitol het nummer E965 gekregen. Als maltitol aan een product is toegevoegd, moet het E-nummer of de naam maltitol op het etiket vermeld worden. Een zoetstof die niet is goedgekeurd, heeft geen E-nummer en mag ook niet gebruikt worden.

Van de intensieve zoetstoffen is een Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) vastgesteld: de hoeveelheid die je gedurende je hele leven dagelijks van een zoetstof binnen mag krijgen zonder nadelige gevolgen voor je gezondheid. Voor polyolen, de groep zoetstoffen waar maltitol onder valt, heeft de EFSA geen ADI opgesteld, omdat deze zoetstoffen veilig zijn voor de gezondheid. Er is wel een uitzondering: dat is voor erythritol.

Bijwerkingen maltitol: maag-darmklachten

Dat maltitol is goedgekeurd voor gebruik door de EFSA, betekent niet dat de zoetstof geen bijwerkingen kan hebben. Na het eten van maltitol hebben sommige mensen last van buikpijn, een opgeblazen gevoel, winderigheid en diarree. De ernst van deze bijwerkingen hangt af van de hoeveelheid maltitol die je binnenkrijgt en hoe je lichaam erop reageert. Op producten die meer dan 10 procent toegevoegde polyolen bevatten staat op het etiket de waarschuwing ‘overmatig gebruik kan een laxerend effect hebben’.

Verhoogt maltitol je bloedsuiker?

De mate waarin een voedingsmiddel het bloedsuikergehalte verhoogt, wordt vaak vastgesteld met de Glykemische Index (GI). De GI van een voedingsmiddel drukt men uit in een getal van 0 tot 100. Maltitol heeft een GI van 35. Dit betekent dat maltitol de bloedsuiker licht verhoogt. Ter vergelijking: tafelsuiker heeft een GI van 65, honing heeft een GI van 61 en een glas appelsap heeft een GI van 41. Maltitol verhoogt dus wel je bloedsuiker in lichte mate. Zoetstoffen die tot de groep intensieve zoetstoffen behoren, zijn zo zoet dat er maar een heel klein beetje van nodig is om een zoete smaak te geven. Doordat er zo weinig van gebruikt wordt, hebben ze geen invloed op je bloedsuiker.

Dus of jam gezoet met maltitol gezond voor je is, hangt helemaal van af hoe jouw lichaam reageert op maltitol. En het is ook niet zo dat door het gebruik van maltitol er geen calorieën meer in de jam zitten of dat de jam geen invloed heeft op je bloedsuikergehalte. Het verschil tussen een snee brood besmeerd met gewone jam of een snee brood met jam gezoet met maltitol is wat dat betreft maar heel klein.

Lees ook: Is suikervrije jam uit de supermarkt een gezonde keuze?

Christel Vondermans is diëtist. Ze geeft graag praktische adviezen en begrijpelijke uitleg, zodat een gezonde leefstijl voor iedereen een stukje haalbaarder en leuker wordt.