De zin en onzin van voedselcombinaties

Eet geen fruit na een maaltijd

Wat wordt er beweerd?
Fruit of vruchtensap na of tijdens een maaltijd zou ervoor zorgen dat de suikers uit het fruit in de darmen gaan gisten. Dit zou leiden tot buikpijn en winderigheid.

Is het waar?
Nee. Alles wat in je maag komt, wordt daar gemengd met maagsap (zie onder het kopje: zo werkt vertering). Hierdoor worden de voedingsstoffen zoals eiwitten, vetten en koolhydraten daar al afgebroken. De voedingsstoffen in fruit zijn vooral vruchtensuikers. Het is voor je lichaam niet veel werk om die af te breken. De kans dat vruchtensuikers in hun geheel in je darmen aankomen is heel klein.
Tenzij: je heel erg veel fruit eet en weinig andere voedingsmiddelen. Zo is bijvoorbeeld bekend van kleine kinderen die heel erg veel appelsap drinken dat ze daarvan diarree krijgen. Ook kan het zijn dat je wel van bepaalde vruchten last hebt omdat je bijvoorbeeld een prikkelbare darm hebt. Sommige producten geven dan klachten omdat ze FODMAP's bevatten.    

Eet geen vis samen met spinazie of bietjes

Wat wordt er beweerd?
De eiwitten uit vis vormen samen met nitraten uit nitraatrijke groenten, zoals spinazie en bietjes, schadelijke stoffen (nitrosaminen).

Is het waar?
Nee, maar tot voor enkele jaren was het advies wel om vis niet te combineren met nitraatrijke groenten. Uit onderzoek van de Europese voedsel autoriteit (EFSA) is echter gebleken dat het risico op schadelijke nitrosaminen te verwaarlozen is. Zowel vis en groenten zijn gezonde voedingsmiddelen waarvan we over het algemeen te weinig eten. De positieve effecten van meer groenten (ook al zijn die nitraatrijk) en meer vis wegen ruimschoots op tegen de vorming van een klein beetje schadelijke stoffen.

Gebruik geen koolhydraten en vetten samen

Wat wordt er beweerd?
In de ooit zeer populaire Montignac- en South-beach dieten wordt de combinatie van vetten en koolhydraten in een maaltijd afgeraden. Je zou van het apart eten van die voedingsstoffen gemakkelijker afvallen. Dus geen boterham met kaas, maar alleen kaas met eieren als ontbijt.

Is het waar?
Zoals bij elk extreem dieet, val je af als je zo’n dieet volgt. Omdat vetten en koolhydraten niet samen in een maaltijd mogen zitten, is je keuze zeer beperkt, ga je minder eten en val je af. Het probleem is echter dat de kilo’s er weer bij komen zodra je gewoon gaat eten. En je gaat zeker weer gewoon eten want het is bijna niet te doen om koolhydraten en vetten strikt gescheiden te houden. Er is ook geen wetenschappelijk basis om vetten en koolhydraten te scheiden.

Drink geen water bij het eten

Wat wordt er beweerd?
Water drinken tijdens het eten zou ongezond zijn omdat het water je maagsappen verdunt en je eten zwaarder verteerbaar wordt.

Is het waar?
Nee, dit klopt niet. In je maag wordt het voedsel dat je eet goed gekneed en vermengd met maagsappen. Het maagzuur is echt heel erg zuur en er is heel veel water nodig om dat zoveel te verdunnen dat het niet meer naar behoren zou werken. Met 1 of 2 glazen water tijdens het eten, ben je niet in staat je maagzuur zo te verdunnen. Het eten blijft misschien wat langer in de maag maar dat is geen probleem. Tenzij: je ondergewicht hebt of een maagverkleining hebt ondergaan. Dan kun je beter niet tegelijk eten en drinken. Je krijgt dan te snel een vol gevoel, waardoor je te weinig eet.

Combineer geen verschillende soorten eiwitten

Wat wordt er beweerd?
Het combineren van verschillende eiwitbronnen zoals vlees met peulvruchten of met een glas melk belemmert de natuurlijk processen in het lichaam.

Is het waar?
Nee. Het tegendeel is zelfs waar. Het is gezond verschillende eiwitbronnen te combineren. Eiwitten zijn namelijk opgebouwd uit bouwstenen die we aminozuren noemen. De eiwitten die ons lichaam nodig heeft bestaan ook uit diezelfde aminozuren, naar net in een andere combinatie. Je lichaam maakt de juiste combinaties uit wat het via je voeding binnenkrijgt. Hoe gevarieerder je eiwitbronnen, hoe beter je lichaam de juiste combinaties kan maken. Dat is helemaal belangrijk voor vegetariërs. Van plantaardige eiwitbronnen zijn er altijd verschillende nodig om de juiste aminozuurcombinaties te kunnen maken.

Drink geen melk tijdens het eten

Wat wordt er beweerd?
Melk bij je maaltijd leidt tot een ijzertekort.

Is het waar?
Nee. In melk zit calcium, oftewel kalk en dat kan inderdaad de opname van ijzer belemmeren Maar er zijn weer andere stoffen in de voeding die de opname van ijzer stimuleren. Zo zorgt vitamine C voor een betere opname. Als je gevarieerd eet, krijg je ook voedingsmiddelen binnen die de opname stimuleren en het remmende effect weer op kunnen heffen. Bij het vaststellen van de aanbevolen hoeveelheden van ijzer is hiermee rekening gehouden. Tenzij: je een erg laag ijzergehalte hebt in het bloed of als je vegetariër bent. Dan is het goed je voeding zo aan te passen dat je optimaal gebruikt maakt van de stimulerende voedingsmiddelen voor de ijzeropname. Het beste overleg je hierover met een diëtist.

Zo werkt vertering

Als je eet, kauw je en meng je het eten met speeksel in je mond. Daar begint de vertering al. Het voedsel gaat dan via je slokdarm naar je maag. In de maag kneden de spieren van de maagwand het voedsel en mengen ze er maagsap doorheen. In het maagsap zitten enzymen die de vertering verder stimuleren. Het duurt enkele uren voordat het voedsel je maag verlaat en richting darmen gaat. De dunne darm zorgt er dan voor dat de voedingsstoffen die door de vertering beschikbaar komen, worden opgenomen door het lichaam. Daarna gaat alles door naar de dikke darm. Daar worden ook nog stoffen opgenomen, wordt de inhoud gemengd met bacteriën en wordt er veel vocht opgenomen in het lichaam zodat je darminhoud indikt. De uiteindelijke resten van je eten vormen zo je ontlasting.