Vermoeidheid bij kinderen

Laat naar bed en op tijd eruit: het puberritme laat je kind vaak niet toe om voldoende nachtrust te pakken. Als je naar het drukke schema van je kind kijkt (school, sport, vrienden, een bijbaan) vind je het logisch dat hij telkens zo moe is. Maar wat als deze vermoeidheid na een tijdje rustig aan doen niet over gaat?

Wat is vermoeidheid?

Vermoeidheid ontstaat na een bepaalde lichamelijke of geestelijke belasting. Het kan een signaal zijn van het lichaam: “Je belastbaarheidsgrens is genaderd! Pak nu maar eerst een pauze.” Na een periode van rust is het lichaam hersteld en kan het weer verder.

Moeheid komt ook voor zonder belasting. Het kan bijvoorbeeld een uiting zijn van een medisch probleem, van langdurig slaaptekort of van een depressie.

Oorzaak

Er zijn een aantal medische oorzaken gelinkt aan vermoeidheid. Als de moeheid na voldoende rust blijft bestaan, moet er verder onderzoek worden gedaan. Mogelijke oorzaken kunnen zijn:

• Ziekten aan bepaalde organen zoals hart, nieren, darmen en lever.
• Een chronische infectie.
• Infectieziekten zoals de ziekte van Pfeiffer.
• Hormonale stoornissen.
• Een te trage schildklier.
• Bloedarmoede en ijzertekort.
• Hooikoorts, allergische rhinitis of een andere allergie.
• Coeliakie.
• Chronisch slaaptekort.
• Overmatige training en psychische belasting.
• Psychische aandoeningen zoals een depressie.
• Kwaadaardige aandoeningen.
• Bestraling en chemotherapie.
• Medicijnen die voor lusteloosheid en vermoeidheid zorgen.
• Vergiftingen.
• Chronisch cannabisgebruik.

Diagnose

Er zijn geen laboratoriumtesten om vermoeidheid te meten. Het verhaal van het kind of zijn ouders is daarom erg belangrijk voor de dokter om een diagnose te stellen. Jonge kinderen klagen over het algemeen niet veel over vermoeidheid. Het kan zijn dat ze het gevoel nog niet kunnen omschrijven, of dat het gewoon minder voorkomt bij jonge kinderen. Als ze toch voortdurend zeggen dat ze moe zijn, is het nodig om hier serieus op in te gaan.

Het kan zijn dat je kind een normaal bloedgehalte heeft, maar wel een ijzertekort. Dan kan hij alsnog veel last hebben van flinke moeheid. IJzertekort en een laag bloedgehalte (bloedarmoede) zijn twee verschillende dingen. Eerst is er een ijzertekort in het bloed. Door dit ijzertekort speelt vermoeidheid op. Na een tijdje raken de ijzervoorraden van je kind op en heeft het lichaam niet meer genoeg ijzer voor de aanmaak van rode bloedkleurstof. Pas als dat gebeurt, spreken we van bloedarmoede.

Behandeling

Als een kind klaagt over vermoeidheid, wordt er vaak meteen gedacht aan bloedarmoede. Hoewel dit soms zeker voorkomt, moet met een bloedonderzoek geconstateerd worden dat dit echt zo is. Nadat een kind of zijn ouders verhaal hebben gedaan volgt een lichamelijk onderzoek. Afgenomen bloed wordt onderzocht in het laboratorium. Hier kijken ze naar orgaanfuncties, bloedgehalte, ijzer en schildklieractiviteit. Er wordt ook gekeken naar (doorgemaakte) infecties en aanwijzingen voor allergieën zoals coeliakie.

Vooral tieners klagen veelvuldig over vermoeidheid. Het bioritme verschuift en veroorzaakt slaaptekort. De druk van schoolwerk, sport en het sociale leven kost veel energie. Misschien speelt een depressieve stemming ook wel een rol. Pubers gaan vaak laat naar bed, maar moeten ook weer vroeg opstaan omdat zij naar school moeten. Een tiener in de groei heeft gemiddeld 9,8 uur slaap nodig en met hun drukke leven kunnen zij bijna niet zoveel slaapuren maken.

Behandeling

Er zijn veel verschillende oorzaken van vermoeidheid. Deze oorzaken worden allemaal op een andere manier aangepakt. Omdat virussen vaak een oorzaak kunnen zijn van vermoeidheid, wordt er veel aandacht gegeven aan het afweersysteem van je kind. Er wordt veel (bloed)onderzoek gedaan om andere aandoeningen uit te sluiten. Regelmaat is erg belangrijk: elke dag op hetzelfde tijdstip opstaan en 's avonds rond dezelfde tijd naar bed gaan kan een hoop schelen. Houd mobiele telefoons en digitale schermen buiten de slaapkamer. Beweeg en eet regelmatig en pak genoeg daglicht mee.

Dit artikel is goedgekeurd door Carole Lasham, algemeen kinderarts in het Tergooi Ziekenhuis te Blaricum. Haar aandachtsgebieden zijn longziekten en allergie, maar ze heeft ook veel ervaring met huilbaby's en kennis over het Downsyndroom.