Nóg gezonder het ziekenhuis uit

1. Mijd het ziekenhuis in het weekend
Feit: in het weekend en ’s avonds is de kans op onveilige situaties groter, blijkt uit onderzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. In het weekend zijn er minder gekwalificeerde mensen en kampt personeel vaker met slaapgebrek.

Risico: hoe later in de week de operatie valt, hoe hoger het risico. In Engeland hebben mensen die in het weekend worden geopereerd, 88 procent meer kans binnen dertig dagen te overlijden dan zij die op maandag onder het mes gaan.

Oplossing: kunt je kiezen, probeer dan op maandag of dinsdag geopereerd te worden en in het weekend weer thuis te zijn.

2. Vertel precies welke medicijnen je slikt
Feit: in het ziekenhuis hebben ze soms geen idee welke medicijnen je gebruikt. Overal ter wereld worden in ziekenhuizen verkeerde medicijnen voorgeschreven. In een kwart van de gevallen komt dit doordat artsen en de ziekenhuisapotheker onvolledige of foute informatie hebben over de medicijnen die de patiënt gebruikt, blijkt uit cijfers.

Risico: een verhoogde kans dat voorgeschreven medicijnen of behandelingen gevaarlijk zijn in combinatie met de medicijnen die je gebruikt. Een chirurg moet bijvoorbeeld vóór de operatie weten dat je bloedverdunners gebruikt, want die vergroten het risico op bloedingen.

Oplossing: haal vóór je ziekenhuisopname bij de apotheek een actueel medicatieoverzicht. Controleer en verbeter het overzicht samen met de baliemedewerker: schrap wat je niet gebruikt, pas aan wat je minder vaak of vaker slikt dan de dokter voorschrijft, voeg zelfzorgmedicijnen toe en vertel welke medicatie je bij een andere apotheek koopt, of op internet. Geef het complete medicatieoverzicht aan de arts in het ziekenhuis. Ook als die er niet om vraagt.  

3. Wees de spin in je eigen zorgweb
Feit: als een patiënt bij meerdere artsen komt voor hetzelfde probleem, is lang niet altijd duidelijk wie de zorg coördineert. De meeste huisartsen vinden dat het ziekenhuis hun pas laat informatie stuurt over patiënten die opgenomen zijn geweest, en dat die informatie regelmatig incompleet en onduidelijk is.

Risico: huisartsen weten hierdoor soms niet welke zorg er van hen verwacht wordt. En als niemand van de behandelaars weet wie de coördinatie heeft over je zorg, denken ze eerder dat een van de anderen in de gaten houdt of alles wel goed gaat.

Oplossing: ga er niet van uit dat de verschillende zorgverleners elkaar al geïnformeerd hebben. Vraag wie de coördinatie heeft en geef al je behandelaars zoveel mogelijk informatie.

4. Hou je niet groot
Feit: tweederde van de patiënten in een ziekenhuis heeft pijn. Van de kankerpatiënten met pijn krijgt de helft te weinig pijnbestrijding.

Risico: slecht behandelde, acute pijn kan ernstige medische complicaties geven, zoals longontsteking of trombose. Het kan de genezing vertragen en later tot chronische pijn lijden.

Oplossing: vertel aan de verpleegkundige en de arts dat je pijn hebt, ook als niemand ernaar vraagt. Zeg het ook als je pijn erger wordt en overleg over de aanpak. Als je geen pijnstillers wilt, kan afleiding (zoals tv kijken), een betere houding in bed of een ontspannende massage verlichting brengen.

5. Naar huis? Vraag eerst om informatie
Feit: de meerderheid van de 65-plussers die na een operatie uit het ziekenhuis ontslagen worden, voelt zich onvoldoende geïnformeerd. 31 procent van hen zegt geen informatie te krijgen over wat zij thuis wel en niet moeten doen na ontslag uit het ziekenhuis.

Risico: dat mensen die uit het ziekenhuis ontslagen worden, alsnog complicaties krijgen. Canadees onderzoek toont aan dat dat in een kwart van de gevallen gebeurt. De helft van deze complicaties was te vermijden geweest, bijvoorbeeld door eerder contact met een arts of beter informeren van de patiënt.

Oplossing: vraag om duidelijke informatie op papier. Ontbreekt die? Schrijf dan alles op. Namen, instructies, wat je thuis wel en niet mag doen en wie je kunt bellen als je vragen hebt of pijn. Vraag door bij omschrijvingen als ‘rustig aan doen’ en ‘lichte activiteiten’. Wat betekent dat? Je kunt ook vragen of je het ontslaggesprek mag opnemen, bijvoorbeeld met je smartphone.

6. Schakel anderen in
Suzanne Geerlings, internist in het AMC: "Mensen worden veel eerder uit het ziekenhuis ontslagen dan vroeger; dat overvalt ze nogal eens. Maar aansterken moet tegenwoordig gewoon thuis. Het ziekenhuis is er alleen voor de acute zorg. Voor alleenstaanden of mensen met een oudere partner is dat best zwaar. Regel daarom je nazorg al voordat je in het ziekenhuis wordt opgenomen. Bijvoorbeeld iemand die de eerste tijd dat je weer thuis bent boodschappen voor je doet, eten kookt en schoonmaakt."