In Nederland komen verschillende varianten van de berenklauw voor. Zijn ze allemaal schadelijk? Hoe herken je ze? En vooral: wat moet je doen als je ermee in aanraking komt?
De meest voorkomende variant van de berenklauw in Nederland is de gewone berenklauw, ook de minst schadelijke van allemaal. Gevaarlijker zijn de reuzenberenklauw en Sosnowsky's berenklauw. Als we het hebben over dé berenklauw, dan wordt meestal een van de laatste twee genoemd, omdat vooral deze soorten vervelende gevolgen hebben als je ermee in aanraking komt.
Overeenkomsten en verschillen
De berenklauw komt veel voor langs dijken, wegen, in graslanden en op ruig terrein. De planten zijn ruw behaard en hebben een kantige, gegroefde steel. Hieraan bevinden zich gevinde en geveerde bladeren. Alle varianten van de plant vallen gelukkig goed op door de bloemenschermen, die uit tientallen kleinere schermen kunnen bestaan. De buitenste bloemen van elk bloemenscherm hebben twee of drie grotere kroonbladeren. Maar er zijn ook verschillen tussen de varianten.
Gewone berenklauw
De Gewone berenklauw wordt ongeveer 90 tot 150 centimeter groot. De bladeren van deze variant zijn handvormig, enkelvoudig geveerd en hebben gelobde randen.
Reuzenberenklauw
De Reuzenberenklauw lijkt veel op de Gewone berenklauw, maar is veel groter. Deze variant kan tot vier meter hoog worden. De stengels van de Reuzenberenklauw hebben rode vlekken, waarmee ze zich onderscheiden van de Gewone berenklauw. Ook hebben de bladeren een andere vorm: ze zijn dubbel geveerd, ingesneden en hebben gezaagde bladranden.
Sosnowsky’s berenklauw
Deze variant komt uit het voormalige Oostblok en heeft daar de lugubere bijnaam ‘Stalin’s Wraak’ gekregen. Tot enkele jaren geleden kwam deze soort überhaupt niet voor in ons land, maar tegenwoordig wordt deze variant steeds meer gezien. Sosnowsky’s berenklauw kan tussen de drie en vijf meter hoog worden en de steel kan een omtrek van wel 12 centimeter bereiken. Behalve het nog grotere formaat verschilt Sosnowsky’s berenklauw nauwelijks van de reuzenberenklauw.
Ik heb een berenklauw aangeraakt: wat nu?
Bij aanraking met de gewone berenklauw kunnen de haartjes van de plant voor jeuk en irritatie zorgen, zeker als de plek blootgesteld wordt aan zonlicht. In extremere gevallen ontstaan lichte brandblaren. De eerste tekenen verschijnen vaak pas na 24 uur, wat het lastig kan maken om te weten dat je in aanraking bent geweest met de plant.
Brandblaren en blindheid
De beruchte berenklauwen – vooral de reuzenberenklauw – veroorzaken veel meer last dan de Gewone berenklauw. De Reuzenberenklauw heeft zeer stijve haren op de stengel. Deze kunnen de huid verwonden en breken daarbij af, waarbij sap vrijkomt. Dit sap kan bij blootstelling aan zonlicht voor jeuk, grote blaren en zelfs voedselvergiftiging zorgen. De blaren ontstaan vooral doordat de huid extreem gevoelig wordt voor zonlicht en daardoor kan verbranden. Bij aanraking met de ogen kan zelfs permanente blindheid ontstaan.
Zo behandel je de huid na aanraking
Als je huid in aanraking is gekomen met een berenklauw, moet je de huid goed wassen met zeep en lauw water. Wees hierbij vooral niet zuinig en spoel overvloedig. Ook moet je de daaropvolgende week de huid beschermen tegen te veel zonlicht.
Als je al last hebt van brandblaren door de combinatie van berenklauw en zonlicht, behandel deze dan als brandwonden: smeer ze in met brandwondenzalf en verbind ze vervolgens.
Schakel de gemeente in
Zie je op gemeentegrond berenklauwen staan? Probeer deze vooral niet zelf te verwijderen, maar laat de gemeente weten waar ze staan en om welke soort het gaat. Zij zal dan – indien nodig – gepaste maatregelen nemen.
Pas op met kinderen en honden
Vooral kinderen beseffen het gevaar van berenklauwen niet. Als je (klein)kinderen spelen op een terrein waar de plant voorkomt, leg ze dan uit wat een berenklauw is en wat de gevaren zijn. Je beschermt ze niet alleen, maar leert ze ook nog iets over de natuur.
Ook voor honden zijn berenklauwen gevaarlijk. Juist omdat kleinere dieren zich er gemakkelijk onder kunnen verstoppen, vinden honden de planten interessant. Honden kunnen er op dezelfde manier last van krijgen als mensen.
- Flora van Nederland