Gehoorschade: een sluipmoordenaar

Misschien is het doemdenkerij, maar er zijn onderzoekers die verwachten dat over een jaar of dertig de helft van de bevolking hardhorend, slechthorend of gewoon doof is. De belangrijkste oorzaken: verkeerd gebruik van koptelefoons of oordopjes of simpelweg een te hoog volume op de mp3-speler. Maar ook blootstaan aan teveel geluid op het werk of tijdens uitgaan kan leiden tot problemen met horen.

Oorzaken

Tijdelijk of blijvend slechthorend heeft verschillende oorzaken. De belangrijkste oorzaak van tijdelijke slechthorendheid is als er problemen zijn met het uitwendige oor. Voorbeelden zijn een gaatje in het trommelvlies, een opeenhoping van oorsmeer of een infectie. Een arts kan bij deze problemen meestal uitkomst bieden en de problemen verhelpen. Bij schade aan het binnenoor is dat een heel ander verhaal. Deze schade loop je vaak automatisch op bij het ouder worden, maar komt ook voor bij mensen die (vaak) aan hard geluid blootstaan. En er is geen arts die hier iets aan kan doen.

Trilhaarcellen

Een oor werkt eenvoudig gesteld als volgt: geluid wordt als trillingen in de lucht opgevangen door de oorschelp. Via de gehoorgang worden deze trillingen naar het trommelvlies geleid, dat alles weer doorstuurt naar het slakkenhuis in het inwendige oor. Daar zetten trilhaarcellen de trillingen om in een signaal naar de hersenen, waar alles wordt omgezet in het geluid dat wij horen.

De trilhaarcellen spelen een cruciale rol in dit alles. Als geluid te hard doorkomt, kunnen ze overbelast raken. Vervolgens moeten ze met rust herstellen. Als het harde geluid te lang duurt en ze geen rust krijgen, sterven de trilhaarcellen af. Om nooit meer terug te groeien. Mensen die vaak blootstaan aan teveel geluid worden dus beetje bij beetje doof. Het maakt slechthorendheid tot een sluipmoordenaar.

Decibel

De vraag is wat onze oren aankunnen. Geluid wordt gemeten in decibels (dB). Grof gezegd kan langdurige blootstelling aan geluiden boven de 80 decibel al leiden tot hoorschade, al is dat meestal niet direct merkbaar. Geluiden boven de 120 decibel leiden direct tot blijvende schade. Maar welke activiteit levert nou hoeveel decibel op? Een overzicht:

• Een vallend blad: 10 decibel
• Gefluister: 30 decibel
• Vogelgekwetter: 40 decibel
• Geluiden in een gemiddelde woonwijk overdag: 50 decibel
• Gesprek: 60 decibel
• Doorsnee ruzie: 70 decibel
• Cabine van een vliegtuig: 80 decibel
• Langs een snelweg staan: 80 decibel
• Gillen, grasmaaien, boren in een betonmuur: 90 decibel
• Motorrijden: 95 decibel
• Maximaal volume van een mp3-speler: 100 decibel (let op: er zijn uitschieters naar 130 decibel!)
• (te) Dicht bij een start- of landingsbaan staan: 100 decibel
• Cirkelzaag: 105 decibel
• Disco of rockconcert: 110 decibel
• Pneumatische hamer: 120 decibel
• Laag overvliegend vliegtuig: 120 decibel
• Geweerschot: 140 decibel

Oplossingen

Het voorkomen van gehoorschade is al snel op te lossen met gezond verstand: geen pneumatische hamer gebruiken zonder gehoorbescherming en niet vooraan gaan staan bij een concert zonder oordopjes. Oordopjes zijn er in allerlei soorten en maten en ze filteren verschillende delen van geluid. Opticiens, audiciens en audiowinkels verkopen ze of maken ze op maat.

Wil je je afsluiten van omgevingsgeluiden wanneer je mobiel naar muziek luistert? Gebruik dan een koptelefoon in plaats van oordopjes. Dan hoef je het geluid niet zo hard te zetten. Werk je in een lawaaierige omgeving? Laat regelmatig je gehoor testen. De kosten zijn voor je werkgever. Maar de beste tip: geniet eens wat vaker van stilte. De haarcellen in je slakkenhuis zullen er je dankbaar voor zijn.