Nachtblindheid

Het netvlies in je oog is bedekt met lichtgevoelige cellen, kegeltjes en staafjes. Bij voldoende licht kijk je met de kegeltjes. Is het schemerig, dan werken alleen de staafjes. Functioneren de staafjes minder goed, dan zie je niet scherp meer zodra het wat donkerder is.

Retinitis pigmentosa

Beschadigde staafjes kunnen het gevolg zijn van retinitis pigmentosa (RP). Dat is een verzamelnaam voor een groep erfelijke ziekten waarbij het netvlies is aangetast.

RP begint vaak met nachtblindheid. Vervolgens kan langzamerhand het zicht aan de randen van je gezichtveld gaan afnemen, waardoor het lijkt alsof je door een koker kijkt. In een later stadium kan ook het zicht in het midden van het blikveld afnemen.

Staar

Mensen met Retinitis pigmentosa ontwikkelen vaak ook staar, een vertroebeling van de ooglens. Deze oogziekte komt daarnaast veel voor bij ouderen. Ongeveer 70 procent van de 75-jarigen heeft er last van. Het ontstaat als eiwitten in de lens gaan samenklonteren, waardoor de lens niet meer helder is.

Je gaat dan overdag waziger zien en ook in het donker is het zicht minder omdat de troebele lens het licht tegenhoudt. Sommige mensen zien lichtkransen (halo’s) om lichtbronnen, zoals lantaarnpalen en de koplampen van tegenliggers, waardoor ’s avonds autorijden een probleem wordt.

Vitamine A-tekort

Een andere oorzaak van nachtblindheid is een vitamine A-tekort. Voordat je daar iets van merkt, moet je langdurig te weinig vitamine A binnenkrijgen. Heb je zo'n zogenaamd chronisch tekort, dan kun je problemen krijgen met je zicht. Nachtblindheid is dan meestal het eerste symptoom. In Nederland komt dit nauwelijks voor, maar in ontwikkelingslanden is een vitamine A-tekort de belangrijkste oorzaak van blindheid.

Vitamine A zit in dierlijke producten als vlees en vleeswaren, zuivelproducten, vis en eidooiers. Daarnaast wordt aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten vaak vitamine A toegevoegd. Dat kun je altijd nalezen op het etiket.

Andere oorzaken

Als je bijziend bent, zie je dichtbij scherp, maar zie je voorwerpen in de verte wazig. Je hebt dan lenzen of brillenglazen met een min-sterkte nodig. Draag je geen bril of lenzen of zijn deze aan de zwakke kant, dan zie je in het donker waarschijnlijk (nog) minder goed.

Daarnaast merken de meeste mensen dat ze naar mate ze ouder worden eerder goede verlichting nodig hebben, bijvoorbeeld om de krant te kunnen lezen. In deze gevallen is er geen sprake van echte nachtblindheid.

Behandeling

Er is geen behandeling tegen Retinitis pigmentosa. Aan in het donker slecht zien als gevolg van staar is wel iets te doen. Staar is op te lossen met een operatie waarbij de troebele lens wordt vervangen door een kunstlens. Een vitamine-A-tekort bestrijd je door voldoende vitamine A binnen te krijgen. Ben je bijziend en heb je bij autorijden in het donker last van verminderd zicht, dan kan een sterkere bril helpen.

Sommige mensen met nachtblindheid hebben baat bij een speciale bril. Zulke brillen hebben vaak gele glazen die schittering wegnemen en het contrast vergroten. Je vindt ze onder andere bij opticiens.