Geheimen opbiechten of voor jezelf houden

Een geheim bewaren kan heel belastend zijn. Zodanig dat het je leven gaat beheersen. Wismeijer spreekt nogal wat mensen die ervan overtuigd zijn dat ze hun somberheid, hartklachten of psoriasis aan zichzelf te wijten hebben: omdat ze jarenlang iets geheim hebben gehouden. Maar het is de vraag of die mensen niet ziek waren geworden als ze het hadden verteld.

Wismeijer: "Geheimen kunnen ook prettig en nuttig zijn. Ook al roepen psychologen om het hardst dat het inhouden van emoties slecht is." De kunst is om erachter te komen wanneer een geheim terecht een geheim is. En wanneer je jezelf juist tekortdoet door iets geheim te houden.

Persoonlijkheid

Wat je geheimhoudt, kan te maken hebben met je persoonlijkheid. Zo’n 20 tot 30 procent van de bevolking behoort tot de zogeheten self-concealers: sociaal-angstige mensen die zich meer dan anderen druk maken om hun slechte eigenschappen. En vooral om wat de buitenwereld daarvan denkt. In deze groep trof Wismeijer de meeste, vaak triviale geheimen aan.

Afwijzing voorkomen

Seks staat op nummer één van de onderwerpen waar vrijwel iedereen een geheim van maakt: vreemdgaan, seksuele fantasieën, masturberen. Op nummer twee staan geheimen over persoonlijk falen. Iemand vindt zichzelf een slechte vader, een ander verzwijgt dat hij geen harde werker is. 

Waarom houden we dat soort dingen verborgen? Om te voorkomen dat we afgewezen worden, zegt Wismeijer. Die angst is zo sterk dat we liever liegen en bedriegen dan het risico lopen om buitengesloten te worden. Een mechanisme dat stamt uit de oertijd. Om niet door een roedel wolven te worden verscheurd, moest ieder individu zijn uiterste best doen om binnen de groep te blijven.

Kans op piekeren

Ook leeftijd speelt een rol bij het ontwikkelen van geheimen, blijkt uit zijn onderzoek. "Hoe ouder, hoe groter de kans dat je krassen en schrammen oploopt", zegt Wismeijer. "Daarom is het niet verbazingwekkend dat ouderen meer geheimen hebben dan jongeren."

Ouderen vinden hun geheim ook vaker emotioneel belastend. Dat komt doordat ze er gemiddeld langer mee rondlopen. Hoe langer je een geheim meedraagt, hoe groter de kans op piekeren. "Je moet steeds liegen en rookgordijnen optrekken om te voorkomen dat het uitkomt." Zo kan een geheim een obsessie worden waar je somber, achterdochtig en angstig van wordt.

Is dat alles?

Wie niet met anderen over zijn geheim praat, blijft verstoken van de hulp en nuchtere blik van de omgeving. “Het gevolg kan zijn dat je een geheim gaat opblazen. Anderen hebben vaak meer moeite met het feit dát iemand iets geheim houdt, dan met het geheim zelf", zegt Wismeijer.

Betekent dit dat je geheimen maar beter kunt opbiechten? Volgens Wismeijer ligt het niet zo simpel. "Geheimen waar je zelf geen last van hebt, kun je beter voor je houden." Wie een geheim als emotionele last ervaart, raadt hij aan er uiting aan te geven. Maar het is belangrijk om je vooraf te realiseren dat je een andere relatie krijgt met de persoon aan wie je het vertelt. "Soms wordt de band inniger, soms komt hij juist onder druk te staan. Dan kan het delen van een geheim nog meer stress opleveren dan het hebben van een geheim."

Zo is het lang niet altijd verstandig om een geheim aan je partner te vertellen. Die zit je zo dicht op de huid dat een afwijzende reactie je enorm kan raken. Of je zadelt je partner op met een voldongen feit waar hij of zij niets meer aan kan doen. "Kies een vertrouweling die niet-oordelend is en kan helpen met nieuwe inzichten. Dat kan een vriend zijn, maar nog beter is iemand die op grotere afstand staat: een vage kennis of hulpverlener."

Smeuïge verhalen

Ga ervan uit dat een geheim niet onder vier ogen blijft. Driekwart van alle gedeelde geheimen wordt doorverteld, blijkt uit onderzoek. In de helft van de gevallen nog dezelfde dag. Een geheim anoniem uiten of voor jezelf opschrijven is een prima alternatief. Wismeijer: "Doordat je er een verhaal van maakt, wordt je geheim inzichtelijker en wordt de film in je hoofd stopgezet."

Getty Images